316 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
M. Tarık GÜLERYÜZ
315
si, işçi ediminin konusunun başka sözleşmelerde görüldüğü gibi eşya
değil ve fakat bizatihi işçinin çabası ve emeğinin olması biçiminde ifa-
de edilmektedir.
3
İş hukukunun bir anlamda emredici hukuk kurallarıyla imtihanı
kabul edilebilecek bu tarihsel gelişim süreci, klasik hukuk teorisin-
de kabul edilen “emredici hukuk kuralları” - “yedek hukuk kuralları”
ayrımının sorgulanmasına ve iş hukuku bağlamında farklılaşmasına
yol açmıştır.
4
Bu farklılaşma temelde iş hukukunun emredici hüküm-
lerinin birçoğunun nispi emredici bir nitelik taşıdığına ilişkin kabul-
de kendisini göstermektedir.
5
Bu bağlamda mutlak emredici normlar
doğrudan; toplumun, üçüncü kişilerin veya işverenin menfaatlerini
koruma hedefine yönelmişken, nispi emredici normlar ile işçinin ko-
runması amaçlanmaktadır.
6
İşte, iş hukukunda emredici hukuk ku-
rallarının yapısını kendine özgü biçimde değişime uğratan ve bunlara
nispi emredici bir nitelik kazandıran anlayış da, bu farklılaşmanın ge-
rekçesini oluşturmaktadır.
İş hukukunun emredici norm teorisine getirdiği bu yapısal fark-
lılaşmanın temel gayesi, taraflar arasındaki eşitsizliğin giderilmesi
ve bir denge mekanizması kurulmasını sağlamaktadır. Bu açıdan, iş
hukukunun bu kendisine özgü emredici yapısı işçi ile işveren arasın-
da akdedilen tali sözleşmeler dâhil olmak üzere, tüm sözleşmelerde
kendini göstermektedir. Bu kurala, inceleme konumuz olan rekabet
yasağı sözleşmesi de dâhildir.
Rekabet yasağı sözleşmesi, işçinin iş sözleşmesi sona erdikten son-
ra, belirli bir faaliyet alanında, belirli bir coğrafi bölgede ve belirli bir
zaman dilimi dâhilinde işverenle rekabet ilişkisi içerisine girmeme-
yi taahhüt ettiği bir sözleşmedir. Rekabet sözleşmesinin tanımından
hareketle; temelde çatışan ve bu nedenle dengelenmesi gereken iki
3
Nuri Çelik, İş Hukuku Dersleri, Beta, İstanbul 2006, s.19; Emre Ertan, İş Sözleşme-
sinde Rekabet Yasağı Kaydı, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2012, s. 8.
4
Sarper Süzek, İş Hukuku, Beta, İstanbul 2013, s. 20. Doğan Yenisey, İş Hukukunun
Emredici Yapısı, s.25 vd.
5
Sarper Süzek, “İş Hukukunda Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlanması”, Yiğit
Okur’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1998, s. 359; Çelik,
s.19.
6
Erdem Özdemir, “İş Hukukunda Mutlak Emredici Normların Yeri”, AÜHFD
2005, C. 54, S., 3, s. 102.