319 / 421
İş Hukukunun Emredici Yapısı Işığında Rekabet Yasağı Sözleşmesi
318
Rekabet yasağına ilişkin hükümler Türk hukukunda, 818 sayılı
eski Borçlar Kanunu’nu
11
yürürlükten kaldıran 6098 sayılı Türk Borç-
lar Kanunu’nun
12
hizmet sözleşmesi başlıklı altıncı bölümünün ge-
nel hizmet sözleşmesi ayırımının sonunda 444 ile 447’inci maddeleri
arasında düzenlenmiştir.
13
Esasen 818 sayılı eski Borçlar Kanunu’nun
rekabet yasağı kaydını düzenleyen maddeleriyle 6098 sayılı Borçlar
Kanunu’nun rekabet yasağı kaydıyla ilgili normları arasında içerik
açısından kayda değer bir fark bulunmamaktadır.
14
İş sözleşmesinin sona ermesinden sonrasını konu alan rekabet
yasağı, iş sözleşmesinden kaynaklanan doğal bir borç değildir
15
. Zira
kural olarak, işçinin iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra işverene
karşı herhangi bir rekabet etmeme borcu altında olmadığı kabul edil-
mektedir.
16
Bu itibarla, işçinin iş ilişkisi devam ettiği sürece bir ücret
karşılığında üçüncü kişiye hizmette bulunmasını ve özellikle kendi iş-
vereni ile rekabete girişmesini yasaklayan sadakat borcu, iş ilişkisinin
11
1926 tarihli 818 sayılı Borçlar Kanunu. Bundan böyle EBK kısaltması ile anılacaktır.
12
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 11.01.2011 tarihinde Türkiye Büyük Millet
Meclisi tarafından kabul edilmiş olup, 04.02.2011 tarihli ve 27836 sayılı Resmi Ga-
zetede yayınlanmıştır. Kanun eski düzenlemeden farklı olarak başlığında “Türk”
ibaresini taşımaktadır. Burada Türk Medeni Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu ile
bir bütün olmasının dikkate alındığı belirtilmektedir (Gerekçe, VI, 3, a).
13
EBK’da ise rekabet yasağına ilişkin hükümler 348 ile 352’inci maddeler arasın-
da düzenlenmekteydi. 6098 s. TBK’da yer alan rekabet yasağına ilişkin hükümler
madde gerekçesinde de açıklandığı üzere, İsviçre Borçlar Kanununun ilgili mad-
delerinin bire bir (mot à mot) Türkçe çevirisinden ibarettir.
14
Ertan, İş Sözleşmesinde Rekabet Yasağı Kaydı, s. 4.
15
Belirtelim ki; Yargıtay bazı kararlarında işçinin iş ilişkisinin ortadan kalkmasın-
dan sonra “rekabet etmeme borcu” bulunduğunu ve borcun dayanağının işçinin
“sadakat borcu” olduğunu içtihat etmiştir. “…dava konusu rekabet yasağının
dayanağı, işçinin hizmet akdinden kaynaklanan sadakat borcundan kaynaklan-
makta olup…”, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, T.22.09.2008, E. 2008/9– 517, K.
2008/566,
www.kazanci.com. Yargıtay söz konusu kararında, bir anlamda; iş
sözleşmesinin sona ermesinden sonrasını konu alan rekabet yasağının dayanağı-
nın da iş sözleşmesinden kaynaklan doğal bir borç olarak kabul etmiştir. Ancak,
Yargıtay’ın anılan kararı doktrinde vahim bir hata olarak eleştirilmektedir. Ertan.,
İş Sözleşmesinde Rekabet Yasağı Kaydı, s. 21. Kanaatimizce de, sadakat borcunun
hukuki etkisi iş sözleşmesinin sona ermesi ile ortadan kalkmaktadır. Bu itibarla,
sadakat borcunun etkisinin sözleşme sonrasına sirayet ettiğinin kabulü mümkün
olmamalıdır.
16
Altay, “Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre İşçi ile İşveren Arasında Yapı-
lan Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, s.179 ve 181. Alman hukukunda da, iş ilişkisinin
sona ermesi ile işçinin sadakat ve dolayısıyla rekabet etmeme borcu sona ermek-
tedir. Bu konuda bkz. Kemp, “The Significance of Consideration Paid for Post-
Employment Restraints in England and Germany”, s. 263.