119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

144

Vergi hukukunda muamelelerin ekonomik yönü önemlidir ve bu

muameleleri özel hukukun katı şekil şartlarına bağlamak vergi huku-

ku ilkeleriyle bağdaşmaz.

Vergi hukukunda özel hukuk kavramları

ihtiyatla karşılanmalı ve bu kavramlar vergi hukukuna uygun düştü-

ğü ölçüde ele alınıp değerlendirilmelidir.

II. VERGİYİ DOLANMAYA YÖNELİK ÖZEL HUKUK

İŞLEMLERİ: PEÇELEME

A.KAVRAM VE KAPSAM

Ticari hayatta mükellefin vergilendirmeye konu iktisadi olaylarla

hiç ilişkiye girmemesi veya ilişkilerini vergi normları tarafından kav-

ranmayan alanlarda yoğunlaştırması mümkün olduğu gibi, yaptığı iş-

lemler verginin doğmasına ilişkin soyut olay kapsamına girmeyebilir

veya vergisel avantajlar içeren normlara uygun somut maddi olaylar

şeklinde gerçekleşebilir.

Bu bakımdan vergi hukuku, hukuk düze-

ninin sunduğu imkânların kullanılmasına ve mükellefin iktisadi öz-

gürlüğünü serbestçe kullanmasına saygılı olmak zorundadır.

Ancak

hukuk düzeninin tanıdığı düzenleme imkânlarının hukuk düzeniyle

çatışan bir şekilde kötüye kullanılması da hiçbir hukuk dalı tarafın-

dan kabul edilmez.

Özel hukuk ilişkilerinin yönlendirilmesinde vergilerin etkisi kü-

çümsenemeyecek derecede büyüktür.

Vergiler işletmelerin hukuki

kişiliğini, sermaye yapısını, kuruluş yerini, faaliyet göstereceği alanın

ve büyüklüğünün seçimini, yatırım ve finansman kararlarını, yapılan

sözleşme tiplerini, birleşme, devir, nevi değiştirmeleri ve sona erme

kararlarını etkiler.

Vergilendirme işlemlerinin büyük çoğunluğu özel

hukuk ilişkileri üzerine kurulduğu için vergilendirme alanında yapı-

Dan. 4. D., 10/01/1978, E. 1977/1196, K. 1978/7, DD, S. 32-33, s. 363.

Doğan Şenyüz, Vergi Hukuku Açısından Özel Hukuk Sözleşmeleri, Ankara, Ka-

sım, 2002, s. 4.

Mustafa Akkaya, Vergi Hukukunda Ekonomik Yaklaşım, Ankara, 2002, s. 94.

K. Tipke, H. W. Kruse, Abgabenordnung, Finanzgerichtsordnung, Kommentar zur

AO 1977 und FGO, 15. Aufl., Köln, 1965/80, § 42, Tz., 14, nak. Akkaya, a.g.e., s. 94.

Akkaya, a.g.e., s. 94-95.

Serkan Ağar, Transfer Fiyatlandırması-Örtülü Kazanç Dağıtımı, Ankara, 2011, s.

238.

Şenyüz, a.g.e., s. 5.