119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

150

rin ya da dış emsallerin birbirlerinin karşıt seçeneği olduğu, yani bu emsallerden

yalnızca birisinin kullanılması gerektiği anlamına gelmemektedir. Emsallere uy-

gunluğun saptanması amacıyla karşılaştırma yapılması esnasında, gerek iç emsal-

lerin gerekse dış emsallerin birlikte kullanılması her zaman mümkündür. Amaç,

en doğru ve güvenilir şekilde emsallere uygun fiyat ya da bedeli tespit etmektir.

Emsallere uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ilişkin

hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kâğıtlar olarak saklanması

zorunludur. Bu doğrultuda, seçilen yöntem ve uygulanmasına ilişkin bütün he-

saplama ve işlemler ayrıntılı olarak tutulmalı ve saklanmalıdır. Bu hesaplama ve

belgeler, yöntemin seçilme gerekçelerini açıklayan en önemli unsurlardır. Madde-

nin sekizinci fıkrası ile mükellefin ilişkili taraflarla yaptığı işlemlere ilişkin olarak

belirleyeceği yöntem konusunda Maliye Bakanlığına başvurarak anlaşma yapma

olanağı getirilmiştir. Uygulayacağı yöntem konusunda tereddüdü bulunan mü-

kellef, Maliye Bakanlığı’na başvurarak belli bir dönem için yöntem tespiti isteğin-

de bulunabilecektir. OECD’nin Uluslararası Şirketler ve Vergi İdareleri İçin Trans-

fer Fiyatlandırması Rehberinde de önerilen ve birçok gelişmiş ülkenin vergi siste-

minde yer alan bu uygulama (advance pricing arrangements ya da advance pri-

cing agreements) için mükellefin Maliye Bakanlığına gerekli bilgi ve belgelerle

birlikte başvurması gerekmektedir. Yöntem üzerinde anlaşma sağlanması halinde,

bu yöntem üç yılı aşmamak üzere belirlenen süre ve koşullar altında kesinlik taşı-

yacaktır. Bu şekilde tespit edilen yöntem, belirlenen koşullar altında eleştiri konu-

su yapılamayacaktır. Bu sistemin en büyük avantajı, mükellefler açısından belli bir

süre için uygulanacak yöntemin kesinlik taşıması ve herhangi bir eleştiri, ceza riski

olmadan plan yapabilme, önünü görebilme olanağı vermesidir. İdare açısından en

büyük avantaj ise konunun başlangıçta belli bir anlaşma ile belirlenmesi ve eleştiri

sürecinden başlayarak yargı sürecine kadar taşınabilecek bir işlemin getirdiği za-

man ve iş yükünden tasarruf sağlanmasıdır. Maddenin dokuzuncu fıkrasında ya-

pılan düzenleme ile ‘tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü

olarak dağıtılan kazanç, gelir ve kurumlar vergisi kanunlarının uygulamasında, bu

maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış

kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılacaktır’. Bu

hükmün getirilmesindeki temel amaç, transfer fiyatlandırması nedeniyle örtülü

kazanç dağıtımı yapan mükellef nezdinde bir eleştiri getirildiği zaman, örtülü ka-

zanç dağıtılan mükellef nezdinde de bir düzeltmenin yapılmasını sağlamaktır. Ör-

tülü olarak dağıtılan kazancın kâr payı sayılması ile mükellefler bu kâr payına iliş-

kin olarak istisna hükümlerinden yararlanacağından, ‘karşı taraf düzeltmesi’ bu

şekilde, işleme taraf olanlar arasında gerçekleşmiş olacaktır. Böylece, aynı işlem

üzerinden mükerrer vergilemenin önüne de geçilmektedir. Bu şekilde dağıtılmış

kar payının net kâr payı tutarı olarak kabul edilmesi ve brüte tamamlanması sonu-

cu bulunan tutar üzerinden ortakların hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda

vergi kesintisi yapılacaktır. Onuncu fıkra ile transfer fiyatlandırması düzenlemesi;

gerek tanımlar, gerek yöntemler, gerekse de getirilen yeni uygulamalar açısından

ayrıntılı açıklamaları ve süreçleri gerektirmektedir. Maddede ayrıca Bakanlar Ku-

ruluna, düzenlemenin işleyişine ilişkin olarak usulleri belirleme yetkisi verilmek-

tedir.”,

http://www.gib.gov.tr/index.php?id=1216&uid=293,

Erişim Tarihi:

19.05.2015.