119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

147

bir kural ihdas edilerek kanuna eklenmiş olur.

Vergi kanunlarında

olaya uygulanacak somut bir hüküm bulunmayan hallerde kıyas yo-

luyla hüküm belirleyerek kanun boşluklarının doldurulması kuralı

vergi hukukunda kullanılmaz.

Buna karşılık usul ve şekle ilişkin ku-

rallarda boşluk bulunduğu takdirde, kıyas yoluyla doldurulmasına bir

engel yoktur.

Vergi hukukunda kanunun sözünden ilk bakışta bir anlam çıkar-

tılamaz veya çıkartılan anlam ciddi bir kuşku ve duraksamaya yol

açarsa, kanunun amacı ve özü araştırılır. Bu araştırmada başvurulacak

yorum yöntemleri ise tarihi,

sistematik

ve amaçsal yorum yöntem-

ği ilkesidir. Vergilendirme yetkisinin kullanılması hukuki esaslara dayanmalı, ver-

gilendirme hukuk kuralları çerçevesinde yapılmalıdır.”, İdris Hakan Furtun, Vergi

Hukukunda Mahkemelerin Hukuk Yaratma-Kanun Boşluğu Doldurma Yetkileri,

Ankara, 2009, s. 147. Verginin kanuniliği ilkesi ile ilgilisi ayrıntılı değerlendirmeler

için bkz. Gülsen Güneş, Verginin Yasallığı İlkesi, 4. Tıpkı Baskı, İstanbul, Eylül,

2014.

Fr. Loecks, R. Van Dionant, G. Neyens, Elemens de la Science des Impôts, Tome 2,

2e Edition, Bruxelles, 1962, s. 296, nak. Saygılıoğlu, a.g.e., s. 74.

Gürboğa, Atabey, Vural, Ayfer, Sencar, Yıldırım, Berk, Berk, Vergi Rehberi, Anka-

ra, Ağustos, 2014, s. 83.

Ahmet Kumrulu, Uzlaşmaya ilişkin Bir İçtihatları Birleştirme Kararının Işığında

Vergi Hukukunda Teori, Uygulama ve Öğretim, Danıştay Dergisi, S. 72/73, s. 15.

Tarihi yorum yönteminde bir kanun hükmü yorumlanırken, kanun koyucunun

kanunun yapıldığı andaki iradesi ve amacı araştırılır. Bu araştırma, kanun tasarısı

ya da taslakları, gerekçe, meclis komisyonlarındaki ve genel kuruldaki görüşme-

lere ilişkin tutanaklar üzerinde yapılır. Demokratik parlamenter rejimlerde kanun

koyucunun sübjektif iradesi karmaşık bir görünümde olduğundan tarihi yorum

elverişli bir yöntem değildir. Bununla beraber, belli bir hükmün yorumunda o

hükmün zaman içinde geçirdiği değişikliklerin incelenmesi, bu değişikliklerin

amacından belli sonuçlara varılmasında tarihi yorum yönteminin kapsamına gi-

rer. Bu kapsamda 5520 sayılı KVK’nın 13. maddesinin gerekçesine bakıldığında,

OECD düzenlemelerinin bir tekrarından ibaret olduğu görülür: “Bu madde ile

‘transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı’ müessesesi, uluslararası

gelişmeler özellikle Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)’nın düzen-

lemeleri dikkate alınarak düzenlenmiştir. Maddenin birinci fıkrasında, ‘kurumlar,

ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya

fiyat üzerinden mal veya hizmet alım veya satımı işlemlerinde bulunursa, kazanç

tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış

sayılır.’ denilmiş ve ilişkili kişi kavramı maddenin yine üçüncü fıkrasında, em-

sallere uygunluk ilkesi tanımı da maddenin beşinci fıkrasında yapılmıştır. Buna

göre ilişkili kişi, ‘kurumların kendi ortakları, ortakların ilgili bulunduğu gerçek

kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya

dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek kişi

veya kurumları ifade eder. Ortakların eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve

altsoyu ile üçüncü derece dâhil yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi

sayılır’ biçiminde tanımlanmıştır. Fıkrada geçen ‘gerçek kişi’ ifadesi, Gelir Vergisi