119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

151

leridir. Amaçsal yorum yöntemi,

vergi hukukunun özellikleri çerçe-

vesinde ekonomik yaklaşımın geçerli olması sonucunu doğurur.

Peçeleme sözleşmeleri ve vergisel neticeleriyle ilgili olarak 213 sa-

yılı VUK’da genel bir düzenleme yoktur. Vergi borcunun doğmasına

vücut veren özel vergi kanunlarındaki hükümler de sadece düzen-

ledikleri hususlardaki peçeleme işlemlerine yöneliktir. Peçelemenin

tespitinde hangi yorum yönteminin uygulanması gerektiği de başka

bir sorundur. Vergi hukukunda kanunun amacından hareket edilerek

yorum yapılması ekonomik yaklaşımın uygulanması sonucunu doğu-

rur. Ekonomik yaklaşım, vergiyi doğuran olayın tespitinde ve vergi

hükümlerinin yorumlanmasında hukuki şekillerin ötesine geçilmek

suretiyle gerçek ekonomik nitelik ve içeriklerin esas alınmasıdır. Eko-

nomik yaklaşım ilkesiyle vergi hukukunda diğer hukuk dallarının

şekilsel olarak öngördükleri bazı kalıplar kırılabilir.

Ekonomik yak-

laşım vergi hukukuna özgü bir yorum yöntemidir. Bu kavram, hem

maddi olayın tespitini ve hem de hukuk kuralının yorumunu içerdi-

ğinden bir üst kavram olarak kullanılır. Vergiyi doğuran olayın eko-

nomik niteliği ve işlerliğine göre tespit edilmesi ve değerlendirilmesi

vergi hukukunda “

ekonomik irdeleme

” olarak nitelenir.

Vergiyi doğu-

ran olaya uygulanacak hukuk kuralının ekonomik gerçekler dikkate

Sistematik yorum yönteminde bir kanun hükmünün anlamı belirlenirken bu hük-

mün kanunun yapısı içindeki yeri ve diğer mevzuat hükümleri ile olan bağlantısı

ve ilişkisi araştırılır. Buna göre bir vergi kanunu hükmünün bir yandan söz konusu

kanun içindeki konumu diğer yandan da Türk vergi sistemini oluşturan diğer ka-

nun hükümleri ile bağlantısı açısından anlamı araştırılır.

Vergi kanunları ekonomik şartlara bağlı olarak değişen olay ve durumlara uygu-

landığından, kanun koyucunun kanunu çıkarırken neyi amaçladığından çok kanu-

nun değişen ekonomik ve sosyal şartları altında kazandığı objektif anlam üzerinde

durulmalıdır. Bu da amaçsal yorum yöntemi ile gerçekleşebilir. Amaçsal yorum

yönteminde kanun ile ulaşılmak istenen sonuçlar günün şartlarına ve toplumun

gereksinimlerine uygun olarak değerlendirilir. Gerçekten bir kanun yürürlüğe gir-

dikten sonra kanun koyucunun sübjektif iradesinden bağımsız objektif bir anlam

kazanır. Amaçsal yorumda sosyolojik ve ekonomik verilere geniş ölçüde başvuru-

lur.

Sadık Kırbaş, Vergi Hukuku, Temel Kavramlar, İlkeler ve Kurumlar, Gözden Geçi-

rilmiş ve Genişletilmiş 19. Baskı, Ağustos, 2012, s. 57; S. Ateş Oktar, Vergi Hukuku,

Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 10. Baskı, İstanbul, 2014, s. 59.

Gülsen Güneş, Hukuka ve Ahlâka Aykırı Faaliyetlerin Vergilendirilmesi, Prof. Dr.

Selim Kaneti’ye Armağan, İstanbul, 1996, s. 241.

Osman Pehlivan, Vergi Hukuku, Genel İlkeler ve Türk Vergi Sistemi, Trabzon,

Ağustos, 2014, s. 45.