119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

163

b. Muvazaa ve Peçeleme

ba. Özel Hukukta Muvazaa

Muvazaa kavramı hem özel hukuk ve hem de vergi hukuku ba-

kımından farklı anlamlar ifade eder. Hukuk düzeni kişilerin çeşitli

sebeplere dayanarak beyan ettikleri iradelerini farklı şekillerde an-

lamlandırır. Bazı durumlarda bilerek veya bilmeden beyan edilmek

istenen iradeyle ortaya çıkan irade arasında uyumsuzluk ortaya çıkar.

Her iki tarafın isteğiyle meydana getirilmiş olan uygunsuzluk hali

“muvazaa” olarak nitelenir.

Bir beyanın karşı tarafın da kabulüyle sadece görünürde yapıl-

masına veya beyan edilen şeyin istenilen şey olmadığı hususunda ta-

rafların uyuşmuş bulunmaları muvazaa, bu şekilde yapılmış muamele

de muvazaalı muamele olarak nitelenir.

Muvazaa, tarafların gerçekte

istemedikleri bir sözleşmeyi üçüncü kişileri aldatmak amacıyla yap-

malarıdır.

Muvazaa, iki tarafın iradesiyle beyanları arasında istenerek mey-

dana getirilen uyumsuzluktur. Tarafların, üçüncü kişileri aldatmak

amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında

hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak konusunda an-

laşmaları “muvazaa”dır.

6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 19/1 mad-

desine göre, bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde

ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını

gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak

iradeleri esas alınır.

Ahmet Samim Gönensay, Borçlar Hukuku, İstanbul, 1948, s. 90; Mustafa Reşit Ka-

rahasan, Türk Borçlar Hukuku, C. 1, Genel Hükümler, İstanbul, 1992, s. 225; Tur-

gut Önen, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 1999, s. 49.

Turgut Akıntürk, Borçlar Hukuku, Ankara, 2001, s. 46; Yaşar Karayalçın, Muvazaa

(Danışık) Hileli Anlaşma, Miras Bırakanın Muvazaası, Prof. Dr. Selahattin Sulhi

Tekinay’ın Hatırâsına Armağan, İstanbul, 1999, s. 43; Osman Kiper, Öğretide ve

Uygulamada Muvazaa (Mirasçıdan Satış Görünümüyle Mal Kaçırma), Tenkis, Mi-

rasta Geri Verme, Mirasta Hakediş (İstihkak) Davaları, Ankara, 1995, s. 17.

Mahmut Kizir, Ümit Süleyman Üstün, Vergi Hukukunda Muvazaa, Mevlana

(Rumi) University, Uluslararası Hukuk ve Ekonomi Sempozyumu, Konya, 2013, s.

96.

Eren, a.g.e., s. 350, Gökhan Antalya, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul,

2012, s. 201, Mehmet Ayan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Konya,

2012, s. 163, Ahmet Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2012, s.

169.