119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

199

le yerli emsallerin kullanılmasını tercih etmesi daha doğru sonuçlar

verir. Yerli ve yabancı kurumlar araştırmalarını öncelikle yerli piya-

sa verileri üzerinde yapar, ancak emsal bulunamaması veya bulunan

emsallerin sınırlı bilgi içermesi durumunda yabancı emsallere başvur-

mak zorunda kalır. Ancak coğrafyadan bağımsız uluslararası emsal-

lerin önemi ve yerli emsallere göre tercih edilmesinin sebebi bilgi ve

belgelere dayanmalıdır.

2. Hukuki Niteliği

5520 sayılı KVK’nın 13. maddesinde

187

düzenlenen transfer fiyat-

187

“Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı

MADDE 13- (1) Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı ola-

rak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satı-

mında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla

örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama

ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve

benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da

satımı olarak değerlendirilir.

(2) İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili bu-

lunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından

doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundur-

duğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder. Ortakların eşleri, ortakların veya eş-

lerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dâhil yansoy hısımları ve kayın hısım-

ları da ilişkili kişi sayılır. Kazancın elde edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi

sisteminin yarattığı vergilendirme kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme

imkânı sağlayıp sağlamadığı ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundu-

rulması suretiyle Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulu-

nan kişilerle yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış sayılır.

(3) Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da

satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmama-

sı durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder. Emsallere uy-

gunluk ilkesi doğrultusunda tespit edilen fiyat veya bedellere ilişkin hesaplamala-

ra ait kayıt, cetvel ve belgelerin ispat edici kâğıtlar olarak saklanması zorunludur.

(4) Kurumlar, ilişkili kişilerle yaptığı işlemlerde uygulayacağı fiyat veya bedelle-

ri, aşağıdaki yöntemlerden işlemin mahiyetine en uygun olanını kullanarak tespit

eder: a) Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi: Bir mükellefin uygulayacağı emsallere uy-

gun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulu-

nan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişile-

rin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak

tespit edilmesini ifade eder. b) Maliyet artı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, ilgili

mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle

hesaplanmasını ifade eder. c) Yeniden satış fiyatı yöntemi: Emsallere uygun fiya-

tın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulun-

mayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan,

makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanmasını ifade eder. ç) Emsallere uygun

fiyata yukarıdaki yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma olanağı yoksa mükellef,