119

TBB Dergisi 2015 (119)

Serkan AĞAR

197

ücret karşılığında yararlanabilir. Ancak bu veri tabanlarında Türk fir-

maları ile ilgili bilgiler yoktur. Bu sebeple yurt dışı pazar imkânlarının

farklılığı, coğrafi konum, hukuki nitelik gibi birçok unsurun etkisi al-

tındaki dış emsallerin bu şekilde tamamen dışarıdan alınması uygu-

lamada sıkıntılar yaratmaya elverişlidir.

Özel kesimin veri bankacılığı alanında faaliyet gösterinceye veya

uluslararası veri bankaları Türk firmalarını kapsayıncaya kadar vergi

idaresinin bu alanda yol gösterici olması gerekir. Vergi idaresi mükel-

leflerden temin edeceği bilgileri güvenli bir şekilde saklayarak veri

havuzu oluşturabilir ve istenilen içerikte ve şekilde bu verileri mü-

kelleflere vergi mahremiyetini ihlâl etmeden duyurabilir. Kesin ve

hakkaniyete uygun sonuçlar vermesi beklenemeyecek böyle bir uy-

gulamanın eksiklikleri inceleme elemanlarının mükelleflerin özel du-

rumları karşısında daha esnek yaklaşımları veya peşin fiyatlandırma

anlaşmalarının kapsamının genişletilmesiyle telâfi edilebilir.

Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı inceleme-

si yapılırken emsal konusunda mükellef tarafından yapılan itirazın

ve buna ilişkin açıklamaların dikkate alınması gerekir. Demir kütük

satan kurumun nakliye imkânının kısıtlı olması sebebiyle taşıma işi-

nin de alıcı firma tarafından yapıldığı, bundan dolayı nakliye bedeli

düşülerek fatura düzenlendiği iddia edilmesine rağmen vergi dairesi

tarafından satılan kütüklerin emsallerine göre düşük ve maliyet bede-

linin altında satıldığı kabul edilirken emsal satışların tarihi, kıstasla-

rı, mükellefin iddia ettiği gibi ihracata verilen mallar açısından farklı

bir fiyat olup olmadığı ve satışlarda nakliye ücretinin birim maliyete

dahil olup olmadığı hususunda kıyaslama ve araştırma yapılmaması

hatalıdır.

183

Alış fiyatının emsal fiyata uygunluğu sadece satıcının tüm

müşterilere uyguladığı bir fiyat listesinden yola çıkmak suretiyle tespit

edilemez. Bu çerçevede bir şirketin uzun süre büyük ihtimalle zarar

edeceği bir fiyatı kabul etmesi mümkün değildir.

184

Emsal karşılaş-

tırmasında ilgili kurumun faaliyet türü, iş hacmi, kârlılığı, öz varlığı,

gelişmesindeki çabukluk ve istikrar gibi unsurların dikkate alınması

ve iştigal sahaları benzer olan kurumlarda somut olarak ölçülebilir ve

183

Dan. 3. D., 07/03/1990, E. 1989/762, K. 1990/775.

184

BFH, 17/02/1993, I R 3/92, BFH 170, 550, BStBl II 1993, 457; vom 17/10/2001,

I R 103/00, BFH 197, 68, BStBl II 2004, 171,

23/01/2009.