119

Transfer Fiyatlandırmasının Hukuki Niteliği

196

marjı yöntemi

”dir.

180

Ancak “

diğer yöntemler

” olarak nitelendirilen işle-

me dayalı kâr yöntemlerinin emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde

emsal fiyat veya bedel tespitine imkân vermemesi durumunda, mü-

kellef kendi belirleyebileceği ve daha doğru sonuç verdiğine inandı-

ğı bir yöntemi de kullanabilir. İşleyiş sistemi mükellefler tarafından

belirlenecek bu yöntemin de emsallere uygunluk ilkesine göre tespit

edilmesi zorunludur.

Toptancı kuruma uygulanan iskonto ile perakendeci satıcılara uy-

gulanan iskonto haddinin emsal alınması ekonomik ve ticari icaplara

uygun düşmediğinden Danıştay’a göre biri diğerine emsal olmayan

iskonto oranlarından hareketle satışın düşük yapıldığı ve bu suretle

transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımında bulunul-

duğu iddiasıyla yapılan tarhiyat hukuka aykırıdır.

181

Kurumun pay senetlerinin % 99,6’sına sahip iki ortağının yarı

payla kurdukları limited şirkete pazarlanmak üzere satılan ürünler

sebebiyle tüm müşterilere diğer ürünler için tanınan %7 iskontoya ek

olarak %15-30 arasında değişen oranlarda özel iskonto yapılmasının

örtülü kazanç dağıtımı niteliği taşıdığı gerekçesiyle yapılan tarhiyatı

Danıştay; ilaç ve tıbbi müstahzar üreten firmaların reçetesiz satılabi-

len iskontoya konu veya benzer ürünlerin aynı zamanda pazarlanma-

sını da üstlenen firmalara satışı sırasında uygulanan ve ticari teamüle

uygun miktardaki iskonto düzeyinin araştırılmadan tarhiyat yapılma-

sını hukuka aykırı bulmuştur.

182

Vergi idaresinin incelemeler sırasında edindiği sınırlı bilgi dışın-

da, İMKB’de sadece halka açık kurumlarla ilgili sınırlı bilgi vardır.

Bunlar dışında Türkiye’de işletmelerin finansal verilerini saklayan

bir veri bankası yoktur. Böylece mükelleflerin dış emsalle fiyat tespiti

yaparken kendi çabalarıyla (hatta bazen casusluk yoluyla) edindikleri

bilgiler dışında başka bir veri kaynağı yoktur. Yurt dışında firmala-

rın yararlanabilecekleri DATASTREAM, COMPUSTAT, CRISP, BvDEP,

WRDS gibi veri bankaları vardır. Özel girişim tarafından oluşturulan

bu veri bankalarından firmalar veya danışmanlık şirketleri belli bir

180

Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Bakanlar

Kurulu Kararı m. 3/1-d.

181

Dan. 13. D., 10/12/1990, 1990/1414-3381.

182

Dan. VDDGK, 28/04/1995, E. 1994/263, K. 1995/144.