119

238 / 617

TBB Dergisi 2015 (119) Süha TANRIVER 237
sonuca varmasını sağlamaktır. Yoksa hâkim ihtisası gerektiren bilirkişi yerine
geçerek rey ve mütalaada bulunamaz. O halde yapılacak iş yeniden bilirkişi mü-
talaasına müracaat etmek, ek mütalaa istemek veya yeniden rapor almak, bütün
delillerle birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar vermek ibarettir…” ,
13.11.1987, 6774/8735, YKD., 1988/3, s.331); “…Çözümü özel veya teknik bilgi-
yi gerektiren hallerde hâkim bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar ve-
rir. Her ne kadar bilirkişinin oy ve mütalaası hâkimi bağlamaz ise de bu kural
hâkimin kendisini bilirkişinin yerine koyarak karar vermesine imkân tanımak an-
lamına gelmez. Bu gibi hallerde yapılacak iş, yeterli görülmeyen rapor hakkında
bilirkişiyi çağırtıp gerekli bilgi alınıp sonucuna göre karar verme ya da yeni bir
bilirkişiye işi havale edip bilgisinin tespit edilmesinden ibarettir. Bu yön göze-
tilmeden bizzat yapılan şahsi görüşü esas alınarak hüküm tesisi kanuna aykırı-
dır…” (2. HD., 30.5.1989, 4901/5270, YKD., 1990/1, s.23); “…H.U.M.K.nun 275.
vd. maddelerinde “bilirkişilik” müessesesi düzenlenmiş olup, anılan maddede
mahkemenin çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin
oy ve görüşü nün alınmasına karar vereceği düzenlendikten sonra 286. maddede
de bilirkişinin oy ve görüşünün hakimi bağlamayacağı düzenlenmiş ise de işin çözü-
münde teknik bilgi ve birikimin gerekliliğine inanılarak bilirkişi incelemesi yap-
tırıldığına göre verilen raporlar çelişkili ise mahkeme H.U.M.K.nun 283 . maddesi
hükmüne dayalı olarak, bilirkişiden açıklama ya da ek rapor isteyebileceği gibi
284. maddesi hükmüne dayalı olarak yeni bir bilirkişi heyeti oluşturularak yeni
bir rapor alabilir. Aynı ilkeler 6100 Sayılı H.M.K. beşinci bölümünde «bilirkişi
incelemesi» ismi altında ve 266-287. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bilirkişi
raporu kural olarak hakimi bağlamaz. Hakim raporu serbestçe takdir eder. Hakim,
raporu yeterli görmezse, bilirkişiden ek rapor isteyebileceği gibi gerçeğin ortaya
çıkması için önceki bilirkişi veya yeniden seçeceği bilirkişi vasıtasıyla yeniden in-
celeme de yaptırabilir. Bilirkişi raporları arasındaki çelişki varsa hakim çelişkiyi
gidermeden karar veremez. Mahkemece aldırılan bilirkişi raporları arasında açık
çelişki bulunup, bu çelişki giderilmemiştir. Bu durumda, mahkemece, önceki bi-
lirkişiler dışında oluşturulacak üç kişilik konusunda uzman bilirkişi kurulu ma-
rifetiyle alınan raporlardaki çelişkileri giderecek ve davacı tarafın itirazlarını da
karşılayacak biçimde denetime elverişli yeni bir rapor alınarak, hasıl olacak sonuç
dairesinde hüküm tesis edilmesi gerekirken, birbiriyle çelişen raporlar arasında-
ki çelişki giderilmeden eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm tesi-
si usul ve yasaya aykırı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir…” (3. HD.,
22.1.2014, 2013/15896, 2014/749); “…H.U.M.K.nun 275.vd. maddelerinde “bilir-
kişilik” müessesesi düzenlenmiş olup, anılan maddede mahkemenin çözümü özel
veya teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına
karar vereceği düzenlendikten sonra 286. maddede de bilirkişinin oy ve görüşü-
nün hakimi bağlamayacağı düzenlenmiş ise de, işin çözümünde teknik bilgi ve bi-
rikimin gerekliliğine inanılarak bilirkişi incelemesi yaptırıldığına göre verilen ra-
porlar çelişkili ise mahkeme H.U.M.K.nun 283. maddesi hükmüne dayalı olarak,
bilirkişiden açıklama ya da ek rapor isteyebileceği gibi 284. maddesi hükmüne
dayalı olarak yeni bir bilirkişi heyeti oluşturularak yeni bir rapor alabilir. Aynı
ilkeler 6100 Sayılı H.M.K.beşinci bölümünde «bilirkişi incelemesi» ismi altında ve
266-287. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bilirkişi raporu kural olarak hakimi
bağlamaz. Hakim raporu serbestçe takdir eder. Hakim, raporu yeterli görmezse,
bilirkişiden ek rapor isteyebileceği gibi gerçeğin ortaya çıkması için önceki bilirki-
şi veya yeniden seçeceği bilirkişi vasıtasıyla yeniden inceleme de yaptırabilir. Bu