119

SON KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ IŞIĞINDA

HÂKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU

CIVIL LIABILITY OF THE JUDGE IN CONSIDERATION

OF THE LATEST LAW AMENDMENTS

Dilek KARADEMİR

Özet:

Hâkimler, yargılama faaliyetleri sırasında, yargılama fa-

aliyeti ile ilgili fiilleri ile taraflara zarar verirlerse; zarar gören, HMK

m.46’da sınırlı sayı ilkesine tabi olarak sayılan sebeplerden birine

veya birkaçına dayanarak, Devlete karşı haksız fiil temelli tazminat

davası açabilir. Bu dava, ilgili hâkime zorunlu olarak ihbar edilir ve

hâkim bu davaya fer’i müdahil olarak katılır. HMK m.46-m.49 hüküm-

lerinde “hâkim” terimi geniş olarak tanımlandığı için, bütün ilk dere-

ce mahkemesi hâkimleri, Bölge İdare ve Bölge Adliye mahkemeleri

hâkimleri, Yargıtay, Danıştay ve diğer Yüksek Mahkemeler hâkimleri

de HMK m.46-m.49’da düzenlenen özel sorumluluk hukukuna tabi-

dir. Ancak idari görev görmeleri sebebi ile savcılar ve adalet müfet-

tişleri bu kapsamda değildir. HMK m.46’ya dayanarak açılacak olan

tazminat davası için kanunda herhangi bir özel süre öngörülmemiş-

tir. Hâkimlerin hukuki sorumluluğuna ilişkin tazminat davası özünde

bir haksız fiil davası olduğu için burada yeni BK m.72’de düzenlenen

iki yıllık zamanaşımı süresi, dava açma süresi olarak uygulanır. Davacı

eğer davayı kazanırsa, Devlet davacının maddi manevi bütün zarar-

larını öder ve bir yıl içinde ilgili hâkime ödediği miktar için rücu eder.

Davacı eğer davayı esastan kaybederse, disiplin para cezasına çarptı-

rılır. Hâkim yargılama faaliyeti sırasında yargılama faaliyeti ile ilgili ol-

mayan bir haksız fiil işlerse, zarar gören, genel hükümlere dayanarak

hâkime genel mahkemelerde tazminat davası açabilir.

Anahtar Kelimeler:

Hâkimin Hukuki Sorumluluğu, HSK m. 93A,

HMK m.46, “Hakim” Teriminin Kapsamı, Hâkimin Şahsi Kusurundan

Sorumluluğu.

Abstract:

If judges harm the parties with their behaviours rela-

ted to their judicial activity during a trial, the injured party can bring

a tort law-based action for compensation against the Turkish State

by relying on one or more of the limited reasons enumerated in Ar-

ticle 46 of the Turkish Civil Procedure Law. This lawsuit is mandato-

rily notified to the related judge and the judge joins the trial as an

accessory intervener. Since the term “judge” is defined broadly in

Articles 46-49 of the Turkish Civil Procedure Law, judges sitting in all

of first instance courts, the Regional Administrative Courts, the Re-

Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Alanı, Burslu Dok-

tora Öğrencisi; Yeditepe Üniversitesi, Medeni Hukuk ve İcra ve İflas Hukuku Ana

Bilim Dalı Araştırma Görevlisi