119

Son Kanun Değişiklikleri Işığında Hâkimin Hukuki Sorumluluğu

242

gional Courts of General Jurisdiction, the Court of Appeal, the Coun-

cil of State and other High Courts are subject to the liability system

under Articles 46-49 of the Turkish Civil Procedure Law. However,

public prosecutors and inspectors of justice are not under the scope

of the said system due to fact that they perform administrative du-

ties. Turkish Civil Procedure Law does not specify any specific time

period to bring the case against the State based on Article 46. Since

the compensation lawsuit related to the civil liability of the judges is

intrinsically a tort claim, two-year period of limitation stated in Ar-

ticle 72 of the Law of Obligations is also applicable here. When the

claimant wins the lawsuit against the State, the State pays all his

pecuniary and non-pecuniary damages and the State recourses to

the related judge within one year. If the claimant’s claim is dismissed

with prejudice, the claimant is condemned to pay disciplinary mone-

tary penalty. If the judge commits a tortuous act which is not related

to his judicial service during the trial, the injured person can bring a

lawsuit against the judge for compensation by relying on general

tort clauses in the courts of first instance.

Keywords:

Civil liability of Judge, Article 93A of the Law of Jud-

ges and Prosecutors, Article 46 of the Turkish Civil Procedure Law,

the Scope of the Term “Judge”, Liability of the Judge Because of his

Personal Fault.

GİRİŞ

Hâkimler, yargı erkinin karar veren organıdırlar. Hâkimlerin yar-

gılama faaliyeti dışında çeşitli idari görevleri de mevcuttur. Hâkimler

yargılama faaliyeti sırasında ya da idari görevlerini yerine getirirken

davranışları ile kişilere zarar verebilir, idari kurallara aykırı davrana-

bilir ya da işledikleri fiiller suç teşkil edebilir. Hâkimler bu davranışla-

rı sebebi ile sorumlu tutulurlar. Ancak hâkimlik mesleğinin nitelikleri

gereği hâkimlerin sorumlulukları özel düzenlemelere tabi tutulmuştur.

Türk hukuk sisteminde, hâkimlerin üç farklı sorumluluğu mevcut-

tur. Bu sorumluluklar hukuki, disiplin ve cezai sorumluluk alanların-

dadır. Disiplin sorumluluğu 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu

(HSK) m.62- 81 arasında düzenlenmiştir. Hâkimlerin ceza sorumlu-

luklarına ilişkin hükümler HSK m.82- 98 arasında düzenlenmiştir.

Hâkimlerin hukuki sorumlulukları ise 6100 sayılı HukukMuhake-

meleri Kanunu (HMK) m.46- 49 arasında düzenlenmiştir. Hâkimlerin

hangi hallerde hukuki sorumluluğunun bulunduğu Hukuk Usulü

Muhakemeleri Kanunu (HUMK) m. 573- 576 arasında düzenlenmekte

idi. HMK’ndaki düzenlemeler HUMK döneminden önemli farklılıklar