119

Son Kanun Değişiklikleri Işığında Hâkimin Hukuki Sorumluluğu

244

rı görevin önemi sebebiyle kendilerine tanınan teminat ve sağlanan

bağımsızlığa karşı diğer kamu görevlilerinden farklı bir sorumluluğa

tabi tutulmuştur.

“Gerçekten hâkimlerin hukuki sorumlulukları nedenine dayanan davalar

özel usul ve müeyyidelere bağlanmadığı takdirde ilgililerce kötüye kullanılarak

hâkim hakkında red sebepleri ihdas edilmesi kolaylaşacak, mahkemelerin gere-

ği gibi çalışmasına ve adaletin selametle dağıtılmasına halel gelebilecektir. Bu

itibarla söz konusu özel hükümler (HUMK m.573-m.576-HMK m.46-m.49)

hem meydana gelecek zararlı durumu düzeltip tamir etmek hem de haksız da-

vaları önlemek amacıyla kabul edilmiştir.”

Hâkimlerin hukuki sorumluluğu özünde haksız fiil sorumlulu-

ğudur. Burada da hâkimin yargısal faaliyetini

icra ederken yaptığı

kusurlu bir davranışından doğan yerine göre hukuka ve/veya kanu-

nu aykırı bir fiilin olması; bu fiilden taraflardan birinin veya ikisinin

birden zarar görmüş olması; fiil ve zarar arasında uygun illiyet bağı

olması gerekmektedir.

Bununla birlikte özel düzenlemeye tabi tutu-

lan hâkimin hukuki sorumluluğundan doğan tazminat davaları genel

haksız fiil kurumundan belli noktalarda özellik arz etmektedir.

B. Davacı

Hâkimlerin hukuki sorumluluğuna ilişkin davalar davacı bakı-

mından pek dikkat çekici değildir. Nihayetinde genel bir haksız fiil

davasında olduğu gibi, ilgili hâkimin baktığı davada onun yargısal fa-

Ejder Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Yetkin Yayıncılık, 2. Baskı,

Ankara, 2013, s. 467;Ahmet M. Kılıçoğlu, “Hâkimlerin Hukuki Sorumluluğu”,

AÜHFD

1973 XXX/1-4, s.231.

HGK, 14.11.1970, İİf.185/623 (İBD 1971/3-4 s.308-309) (Baki Kuru, Hukuk Muha-

kemeleri Usulü, Cilt VI, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2001, s.5830).

HMK’nunda çekişmesiz yargı işlerinin ayrı bir kısımda düzenlendiği ve hâkimin

hukuki sorumluluğuna ilişkin HMK hükümlerinde çekişmeli – çekişmesiz yargı

işleri ayrımı yapılmadığı hususları dikkate alındığında, kanımca, çekişmeli yargı

işleri kadar çekişmesiz yargı işleri de HMK m.46-49 kapsamında değerlendirilme-

si gereken yargısal faaliyetleridir. HUMK döneminde aksi görüş için bkz. Ahmet

M. Kılıçoğlu, agm., s.238, ayrıca bkz. 241 (Kılıçoğlu, makalesinde, vesayet işleri,

terekenin resmi tasfiyesi gibi sırf idarî nitelikteki çekişmesiz yargı faaliyetlerin-

den dolayı hâkimin hukukî sorumluluğu, HUMK’na değil eski BK m.41 (yeni BK

m.49) ve devamındaki genel haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümlere tabidir

görüşüne yer vermektedir).

Baki Kuru, age., s.5841; Ahmet M. Kılıçoğlu, agm., s.242; 14. HD. 7.6.1984,

8602/4215 (Erhan Günay, age., s.20).