119

Son Kanun Değişiklikleri Işığında Hâkimin Hukuki Sorumluluğu

250

Yargıtay HGK, 1730 sayılı eski Yargıtay Kanunu m. 3/2 ve m.17/3’e

(2797 sayılı Yargıtay Kanunu m. 13/2 ve 15/3 hükümlerinin birebir

karşılığıdırlar) dayanarak Yargıtay başkan ve üyelerine karşı

HUMK

m.573-576 hükümleri uyarınca HGK’nda doğrudan tazminat davası

açılabileceğini ilke olarak benimsemişti.

Fakat HGK, daha sonraki

kararlarında, Yargıtay Başkan ve üyeleri hakkında görevle ilgili suçtan

dolayı Anayasa Mahkemesi tarafından Yüce Divan sıfatı ile cezai so-

rumluluk yönünden bir karar verilemeden, Yargıtay başkan ve üyele-

rine karşı doğrudan doğruya HGK’nda tazminat davası açılamayacağı

sonucuna varmıştı.

Kuru, HUMK m.573’deki “hâkim” deyimine Yar-

gıtay başkan ve üyelerinin de dâhil olduğunu belirterek HGK’nun ilgi-

li kararlarını eleştirmiştir. Çünkü HUMK’nda birinci sınıf hâkim kate-

gorisinde yer alan Yargıtay başkan ve üyeleri ile birinci sınıfa ayrılmış,

ikinci ve üçüncü sınıf hâkimler arasında bir ayrım yapılmamaktadır.

ve “…Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı Vekili ile

yargılama görevi özel kanunlarınca Yargıtay Genel Kurullarına verilen kişiler…”

Yargıtay Kanunu m.15/3.

HGK, 6.10.1973, 1/1; HGK, 8.5.1974, 1/1 (Baki Kuru, age., s.5859).

Örneğin “…Yargıtay Kanunu bu (m.13/2 ve m.15/3) hükümlerle davaya bakacak

merci göstermiş ancak onların hangi hallerde sorumlu tutulacaklarını özel olarak

tespit etmemiş ve diğer hâkimler hakkındaki hükümlere gönderme yapmamıştır.

… Diğer taraftan usulün 573 ve müteakip maddeleri istisnai ve sınırlı bir alanla

düzenlemede bulunduğundan kıyas yolu ile uygulama alanının genişletilmesi de

mümkün değildir. … Anayasa m.148/3 hükmünce Anayasa Mahkemesi, Yargı-

tay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üye-

lerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı Vekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek

Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce

Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi yargılar. Bu hükümlerle güdülen amaç kuş-

kusuz yargılanacak kişinin gördüğü işin önem ve özelliği itibariyle özel bir Ana-

yasa güvencesi sağlamak ve kişileri değil müesseseleri korumak olup doğrudan

doğruya kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle Yüce Divan’da yargılanması

gereken kişinin bundan feragati de hukuki sonuç doğurmaz.- Bu açıklamaların

sonucu olarak usulen görevli merci tarafından görevle ilgili suçtan cezai sorum-

luluk yönünden bir karar verilmeden Danıştay (ve Yargıtay) Üyeleri hakkında

Hukuk Genel Kurulunda

açılan tazminat davasının görülmesinin mümkün ol-

madığının kabulü gerekir.-Yukarıda açıklanan nedenlerle Yargıtay Daire Başkan

ve Üyeleri olan davalılar hakkındaki dava dilekçesinin esasa girilmeden reddi

gerekir.”HGK, 22.3.2000, 2000/2E., 2000/2K. (Baki Kuru, age., s.5862); Benzer ka-

rarlar için bkz. Baki Kuru, s.5862.

Kuru, s.5863; “… birinci sınıf hakimler HUMK 573 ve 576/2. maddeler hükmünde

yer alan (hakim) tabiri dışında bırakılmamış ve bir ayrım yapılmamış bulunması

itibari ile, Yargıtay-Danıştay Başkan ve Üyelerinin de bu madde hükmünde yer

alan “hakim” tabirine dahil olduklarının, öncelikle, kabulü icap eder. Aksi halde

hem 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 15/3 madde hükmü ve hem de 2575 sayı-

lı Danıştay Kanunu’nun 8 ve 9. maddeleri hükümlerinin hiçbir anlamı kalmaz.

… Gayeye göre yorum ilkeleri içinde işi ele alacak olursak, kanun koyucunun