124 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Peri URAN
123
gelistirdigini söylemek mümkün degildir. Anayasa Mahkemesi daha çok Avrupa
Konseyi üyesi devletlerin en küçük ortak böleni olarak AIHM içtihatlarına odak-
lanmakta ve bunu yaparken de daha fazla koruma saglayan Türk hukuk mevzu-
atını öne çıkartmayı, AIHM içtihadından daha fazla koruma saglayabilecek bir
yorumu hayata geçirme yolunu tercih eder görünmemektedir.
”
96
V. Basın Özgürlüğü Önünde Bir Engel: Tekelleşme
Demokratik bir sistemde kamu gücünü elinde bulunduranların
yetkilerini hukuki sınırlar içinde kullanmak açısından basın ve ka-
muoyu denetimi en az idari ve yargısal denetim kadar etkili bir rol
oynamakta ve önem taşımaktadır. Halk adına kamunun gözcülü-
ğü işlevini gören basının işlevini yerine getirebilmesi özgür olması-
na bağlı olduğundan, basın özgürlüğü herkes için geçerli ve yaşam-
sal bir özgürlük olarak görülmektedir.
97
Tekelleşme olgusunun basın
özgürlüğü önünde bir engel addedilmesinin en önemli nedeni, ba-
sın organlarının bir veya birkaç gücün elinde toplanmasına yönelik
tehlikedir. Basın özgürlüğü, bireyin mümkün olduğu kadar geniş ve
çeşitli bilgilerle karşılaşabilmesini ve bilgilerin objektif olarak kendi-
sine sunulabilmesini gerektirir.
98
Oysa basında tekelleşme, tek yönlü
haber dolaşımı yoluyla yığınların gerçek dışı şartlanmasına yol açan,
çok yönlü bilgi dolaşımını engelleyen bir etkendir.
99
Basının kitleleri
etkileme gücünü bilen yöneticiler ya da yönetici adayları tarihin her
döneminde iktidara gelmek ve iktidarlarını sürdürebilmek amacıyla
iletisim kanallarını denetimlerinde tutmuslar, basını denetlemek için
lisans (ön izin) ve sansür (ön denetim) gibi mekanizmalara başvurarak
yandaş yaratmanın ve yandaşlarını örgütlemenin yollarını aramışlar-
dır.
100
Siyasal iktidarların basını denetlemek için başvurdukları yolla-
rın yalnızca doğrudan yasaklama ya da baskı altında tutmakla, yani
96
Ece Göztepe, “Alman Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında, Türk Anayasa
Mahkemesi’nin Bireysel Başvuru Kararlarının Değerlendirilmesi”,
http://www.kamuhukukculari.org/upload/dosyalar/Ece_GyoZTEPE222.pdf, s. 32.
97
AYM, E. 1997/19, K.1997/66, K.T. 23.10.1997.
98
Sulhi Dönmezer, Basın ve Hukuku, İstanbul, 1976, s. 105.
99
Çetin Özek, Basın Özgürlüğünden Bilgilenme Hakkına, Alfa Yayınları, İstanbul,
1. Baskı, 1999, s. 549.
100
Ruhdan Uzun, “Medya-Siyaset İlişkileri: Türkiye’de Savunucu Gazetecilik Olgu-
sunun İncelenmesi”,
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma
Dergisi,
Sayı 39, 2014, s.130.