121 / 617
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Basın Özgürlüğüne...
120
rihten önce Erzincan Cumhuriyet Bassavcısı olan basvurucu kastedile-
rek, “
Savcı Boğazına Kadar Batmış
” baslıklı yazıdır. Anayasa Mahkeme-
si, bu kararda, yargı mercilerinin ifade özgürlügü ve basın özgürlüğü
ile seref ve itibara saygı hakkı arasında içtihadında ortaya koydugu
kriterlere uygun bir sekilde bir denge kurmaları gerektigini belirtmiş-
tir. Anayasa Mahkemesi bir ulusal günlük gazetede yayınlanan haber
veya yazıların olgular temelinde gelişen bir tartışmaya bir katkı sunup
sunmadığı ve içeriğinin kamunun merakını giderme isteğinin ötesine
geçip geçmediği sorularına cevap verilmesi gerektiğinin altını çizmiş,
bu bağlamda bir haber veya yazının kamuyu bilgilendirme değeri ne
kadar yüksek ise kişinin söz konusu haber veya makalenin yayım-
lanmasına o kadar çok boyun eğmesi gerekeceğini; yazının bilgilen-
dirme değeri ne kadar düşükse, kişinin korunan çıkarına da o kadar
çok üstünlük tanınması gerekeceği yönünde değerlendirmede bulun-
muştur.
92
Anayasa Mahkemesi, ifade özgürlügü ve basın özgürlüğü ile
seref ve itibara saygı hakkı arasında bir denge kurulurken, su kriterle-
re bakılması gerektigini ifade etmiştir: (a) Haberin kamu yararına kat-
kısı, (b) hedef alınan kisinin ünlülük derecesi ve haber veya makalenin
konusu, (c) ilgili kisinin önceki davranısı, (d) yayımın içerigi, sekli ve
sonuçları, (e) haber veya makalenin yayınlanma sartları. Mahkeme be-
lirlediği bu kriterler doğrultusunda, yazının Ergenekon ve diger önem-
li davalarla ilgili oldugu, bu baglamda “kamusal nitelikli bir tartısma”
ile baglantılı oldugu, basvurucunun “üst düzey bir kamu görevi olan
Erzincan Cumhuriyet Bassavcısı” olması ve “gazete haberinden önce
meydana gelen olaylarla birlikte daha da artan ve itiraz götürmeyen
tanınmıslık derecesi”, “basvurucunun tutuklanmasına neden olan
deliller ile gazete haberi arasında karsılastırma istenmemiş olması”,
“haberin daha önce baska bir gazetede yer aldıgı”, “haberin görünür
gerçege uygun oldugu” yönünde tespitlerde bulunmuş ve bu kriterler
çerçevesinde, gazetenin ifade özgürlügü lehine bir sonuca ulasmıştır.
92
Anayasa Mahkemesi’nin burada AİHM’nin Von Hannover/Almanya Kararı’nda-
ki değerlendirmesini dikkate aldığı görülmektedir. Bu yönde bkz. Von Hanno-
ver/Almanya Davası,
h t t p : / / h u d o c . e c h r . c o e . i n t / s i t e s / e n g / P a g e s / s e a r c h .
aspx#{%22fulltext%22:[%22von%20hannover%22],%22documentcollect
ionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22item
id%22:[%22001-109029%22]}, parag. 109.
Von Hannover/Almanya Kararı’nda, haber, makale veya fotoğrafların basında
çıkmasının kamu yararına yönelik bir tartışmaya yapacağı katkının önemi üzerin-
de durulmaktadır.