193 / 617
Protokol Sıradüzeni ve Ötelenen Yargıçlık
192
açısından yargıçlar ile savcılar arasında önemli bir fark bulunmamaktadır
”
hükmüne varmıştır.
74
AYM, yargıçların tarafsız oldukları, savcıların ise davanın tarafı,
yani davacı durumunda bulundukları görüşünü doğru bulmamakta-
dır. Mahkeme, 18.12.1967 T., 1966/31 E. ve 1967/45 K. sayılı kararında;
“
… Çünkü kişiliği ile ilgili bir uyuşmazlık olmadıkça bir davada taraftan söz
edilemez. Savcı da, yargıç gibi kanun ile belli işler gören bir devlet görevli-
sidir.
” görüşüne yer vermiştir. Anılan karara yazılan iki karşı oydan
ilkinde savcıların, yargıçlar gibi yansız olmayıp davada birer taraf ol-
dukları belirtilerek ceza kanunlarının yürütülmesi hükümete ait bu-
lunduğuna ve savcılar ceza kanunlarının yürütülmesi ve uygulanma-
sında görev alıp kamu adına dava açtıklarına göre yaptıkları işlerin,
hükümetin görevlerinden bir bölüğü olduğu savunulmuştur. İkinci
karşı oyda ise Anayasa’nın 7’nci ve 132’nci maddelerine atıf yapılarak
yargı işlerini gören temel görevlilerin yargıçlar olduğu belirtildikten
sonra şu görüşlere yer verilmiştir:
“
Yargıçların bu yetkileri genel ve ilkeldir. Uyuşmazlığı çözmeyen, yargı
yetkisini kullanmayan savcının yargı görevi ise genel ve ilkel nitelikte değildir;
o yürütme organından buyruk alır. Ceza kanunlarının yürütülmesinde ve uy-
gulanmasında yürütme organının görevi alanına giren işleri belli bir usul çer-
çevesinde yapmak zorunda bulunan savcının görevi, icraî nitelikte, bir takım
isleri bakımından idarî niteliktedir. Yalnız savcının yaptığı soruşturmalar ve
tespitler, olayın uyduğu kanun maddesini belli edip buna göre gereken kararın
verilmesine ilişkin istemleri, aynı zamanda yargı yetkisinin kullanılmasına bir
hazırlık ve yardım olması bakımından, dolayısıyla bir yargı görevi niteliğini
taşımaktadır. Anayasa’nın savcılarda var olduğunu kabul ettiği yargı görevi,
bu niteliktedir.
”
75
Öğretide ağırlıklı olarak kabul gören yaklaşım, savcılığın yürütme
erki içinde yer aldığı yönündedir. Savcılık makamını yürütme içinde
görenlerin gerekçelerinden biri de, yargı ile yürütme ilişkileri doğrul-
tusunda savcılığın, mahkemeler nezdinde yürütmeyi temsil eden bir
organ olduğudur. Diğer gerekçeye göre devlet adına dava açılması bir
idari faaliyettir. Bir başka gerekçe de, savcılık ve yargıçlık makamları-
74
Adliye Personeli El Kitabı, Ankara, Eylül 2009,
http://www.hukukiyardim.gov.tr/kitap.pdf (09 Mart 2015), s. 34.
75
18.04.1968 tarih ve 12878 sayılı RG’de yayımlanmıştır.