313 / 617
Adli Kolluk-Savcı İlişkisi ve Soruşturmalara Etkisi
312
Yürütülen soruşturma sonucunda mahkumiyet alma ihtimali beraat
ihtimalinden yüksek olan şüphelilerle ilgili yeterli şüphenin oluştuğu
gerekçesiyle dava açılır.
52
Benzer şekilde CMK m. 170. maddeye göre
suç işlendiği hususunda yeterli şüphenin oluşması durumunda savcı-
nın iddianame düzenlemesi öngörülmüştür. Ancak burada yeterli şüp-
henin ne olduğu hususu uygulamaya bırakılmıştır. Alman doktrininde
yeterli şüphenin ölçütü % 90 oranında mahkumiyet ihtimalinin olması
şeklinde anlaşılmaktadır.
53
Ancak yargı sitemimizde açılan davalarda
yargılama sonucunda % 60 oranında beraat kararı çıkmaktadır. Burada
gerek savcılık aşamasında gerekse kolluk-savcı ilişkilerinde sağlıksız
bir işleyiş olduğu ortadadır. Ancak açılan davaların % 10-20 oranında
beraatla sonuçlanması sağlıklı bir ceza sistemi için makul sayılabilir.
54
Soruşturma evresi ne kadar sağlıklı yapılırsa o derece insan hakları ih-
lalleri önlenecektir. Bu sayede gereksiz davalar açılarak, kişilerin mağ-
duriyetine yol açılmayacak ve mahkemelerin asli işleriyle uğraşmasına
imkan tanınacaktır.
55
Tak’ a göre ceza yargı sisteminin yürütülmesinde
polis teşkilatı ve savcılık önemli rol oynayan ortaklardır. Savcı, polis
takibatında öncelikleri belirleyerek, hangi soruşturmaya dava açılma-
sına, hangi soruşturmanın kapatılmasına karar vermesi bakımından
ceza adalet sisteminin yürütücüsü olarak görev yapar.
56
Bu anlamda
soruşturma aşaması ve kolluk-savcı ilişkileri önem arz etmektedir.
II. KOLLUK-SAVCI İLİŞKİSİ
Daha önce ifade ettiğimiz gibi kolluğun adli ve idari kolluk olarak
ayrılması bir sistem tercihidir. Kolluk-savcı ilişkisi de kabul edilen sis-
teme, sistemden beklentilere ve sistemin özelliklerine göre değişebil-
mektedir. Bu anlamda kolluk-savcı ilişkisinde emir-komuta ilişkisine
benzer şekilde, sıkı bir irtibat öngörülebileceği gibi, savcının sadece
denetleyici niteliğinde olduğu daha gevşek bir ilişkinin düzenlenmesi
de mümkündür.
52
Şahin, s. 73.
53
Yenisey, s. 28.
54
Şahin, s. 74.
55
Şahin, s. 75.
56
Peter J. P. Tak, “Avrupa Konseyi Üye Devletlerinde Kolluk-Savcılık İlişkilerine
Genel Bakış” Avrupa’da ve Türkiye’de Kolluk-Adalet İlişkileri Sempozyumu,
28-30 Kasım 2005,( Editör: Burcu Ertem), Türkiye Adalet Akademisi Yayınları,
Ankara, 2006, s. 129.