489 / 617
Mülkiyet Hakkına Dayalı Tehlikenin Önlenmesi Sorumluluğunda Dava Yolu
488
konusuz kalmasına neden olacak davranışları, zarar tümüyle ortaya
çıkana kadar ihkak-ı hak ile karşılanabilir. Zarar tümüyle ortaya çık-
mışsa ihkak-ı hak yoluna başvurulması olanaklı olmayıp TBK’nun 69.
Maddesi kapsamında tazminat davası açılması gerekmektedir. Süre-
gelen zarar, aynı zamanda bir tehlike olduğundan malike karşı hem
tazminat davası hem de süregelen zararın önlenmesi için TBK 70 ve
113 maddeleri kapsamında dava açılması olanaklıdır. Örneğin GSM
şirketi G’nin, ortalama alan sıcaklık değerlerinin çok üzerinde rad-
yasyon yayan işletmesinin bozuk olan baz istasyonu nedeniyle kara-
ciğer kanseri olan K, hem kanser hastalığına yakalanması nedeniyle
TBK’nun 69. maddesine dayanarak tazminat davası hem de G ye karşı
süregelen zarar tehlikesinin önlenmesi için TBK 70 ve 113 maddeleri
kapsamında baz istasyonunun tamir edilmesi, tehlikenin bu yolla da
giderilmesi olanaklı değilse; baz istasyonunun bulunduğu yerden kal-
dırılmasını talep edebilecektir. Baz istasyonunun bulunduğu yerden
kaldırılması G için aşırı masraflı olacaksa tehlike baz istasyonunun
tamiri ile giderilebiliyorsa hâkim baz istasyonunun tamir edilmesi-
ne karar vermekle yetinebilecektir. Davacı sadece baz istasyonunun
kaldırılmasını talep etmiş olsa da hâkim talep edilmeyen bir tedbir
olan baz istasyonunun tamir edilmesine karar verebilecektir. Dolayı-
sıyla usul hukukundaki taleple bağlılık, somut olguda davacının dü-
rüstlük kuralına uygun talepleriyle sınırlı olarak uygulanabilecektir.
Buna karşın örneğin davacı baz istasyonunun aynı bölgede başka bir
yere taşınmasını istemiş ve tehlike bu yolla giderilebilecekse baz istas-
yonunun tümüyle kaldırılması hukuka aykırı olacaktır. Bu olayda baz
istasyonun tümüyle kaldırılması, davalı için çok masraflı olmasa dahi
hâkimin taleple bağlı olması kuralına aykırı olacağından (6100 sayılı
HMK 26/1) hukuka aykırı olacaktır. TBK 70/1 fıkrası ile TBK’nun 113.
ve HMK’nun 26/2 fıkrası kapsamında HMK’nun 26/1. Fıkrasının ger-
çek bir istisnası olduğuna dair kanunda bir açıklık yoktur. HMK’nun
26/2 fıkrası, 26/1’sının istisnası olduğuna göre istisnaların dar yorum-
lanması ilkesi ile TBK’nun 70. maddesi kapsamında HMK 26/2 ‘nin uy-
gulama alanının davacının olay adaletine uygun olmayan talepleriy-
le sınırlamak gerekmektedir. TBK 113. maddesinin uygulanması için
borçlunun borcunun öncelikle belirlenmesi gereklidir. Seçimlik borç-
larda, TBK’nu 87/1. fıkrası ile borçlunun ifa sırasındaki seçim hakkının
alınabilecek tedbirlerin belirlenmesinde de geçerli olduğu anlaşılmak-
tadır. Malikin tehlikeyi önleme borcunun; birden fazla tedbir bulun-