491 / 617
Mülkiyet Hakkına Dayalı Tehlikenin Önlenmesi Sorumluluğunda Dava Yolu
490
Ç-Davalının savunma olanakları
Davalı, mutlak haklara yönelik zarar tehlikesi sorumluluğunu or-
tadan kaldıran hallere dayanarak davanın reddini talep edebilir.
Davalı, mutlak hakların ihlali tehlikesi karşısında zarar tehlike-
sinin önlenmesi noktasında her türlü özen yükümlülüğünü yerine
getirdiğini veya yerine getirseydi dahi tehlikenin önlenemeyeceğini,
tehlikenin kaçınılamaz olduğunu ispat etmesi halinde dahi tehlike-
nin önlenmesi sorumluluğundan kurtulamaz.
42
Ancak illiyet bağını
kesen nedenler tehlike sorumluluğunu ortadan kaldırır. Örneğin özel
bir hastanenin tıbbi atıklarının bulunduğu depoda öngörülemeyen bir
sel neticesinde tıbbi atıkların çevreye yayılması tehlikesinin önlenme-
si dava edilemez. Zira sel olması olağandışı bir doğa olayı olduğundan
davalının bu olayı öngörmesi beklenmez. Sel olması bina ya da ya-
pının olağan işletilmesinin doğrudan bir sonucu değildir. Sel olması,
mücbir sebep kapsamında değerlendirilebileceğinden illiyet bağının
kesildiğinden söz edilmesi mümkündür. Zira Tıbbi atıkların kontrolü
yönetmeliğinin 34/3. fıkrasıyla sadece tabi afetlere ilişkin acil durum-
larda valilik onayı ile atıkların yakılmasına değinilmiş olup davalı ta-
rafından alınabilecek bir tedbir bulunduğundan söz edilemez.
Olağandışı ya da davalının irade serbestisi dışında yer alan mücbir
sebepler ile 3. Kişinin ve zarar görenin ağır kusuru, illiyet bağını kes-
tiğinden zarar tehlikesini önleme sorumluluğu ortaya çıkmayacaktır.
Aynı zamanda bu hallerde özen yükümlülüğünden söz etmekte ola-
naklı değildir. Sonuç olarak mücbir sebep halinde, zarar tehlikesinin
önlenmesi sorumluluğunun iki koşulu olan özen yükümlülüğünün
ihlali ve illiyet bağı bulunmaz. Örneğin, 8,9 şiddetindeki bir deprem-
de yıkılması tehlikesi karşısında nükleer santralin yayacağı radyasyon
nedeniyle zarar tehlikesinin önlenmesi talep ve dava edilemez. Zira
bu şiddetteki bir depreme dayanaklı bina yapılması mevcut teknolo-
jinin imkânları ile olanaklı değildir. Nükleer Güç Santrali Sahalarına
İlişkin Yönetmeliğinin 19 ve 20. maddelerinde belirtilen jeolojik etütler
yapılmışsa özen yükümlülüğünün ihlalinden söz edilmesi olanağı da
bulunmamaktadır. Buna karşın zorunluluk hali, illiyet bağını kesme-
diğinden tehlikenin önlenmesi sorumluluğunun bulunduğunu kabul
etmekte zorunluluk vardır.
42
Eren, a.g.e., s. 634