485 / 617
Mülkiyet Hakkına Dayalı Tehlikenin Önlenmesi Sorumluluğunda Dava Yolu
484
sini giderilmesi için TBK 113 deki dava hakkı kullanılana dek tehlike
alacaklısının sıvasının kabarması durumunda; zarar verenin, vananın
iyice açılmak suretiyle zarar tehlikesine maruz kalanın TBK 113 mad-
desindeki hakkın kullanılmasını engellenmesi aynı zamanda haksız
fiil olduğundan TBK 69. maddesinden bağımsız olarak TBK 70 ve 49
maddeleri kapsamında talep hakkı meydana gelecektir.
Yukarıdaki örnekte olduğu gibi bina veya yapı malikinin zarar
tehlikesini artırmama yükümlülüğüne uymaması halinde TBK’nun
113 maddesindeki dava hakkını kullanması fiili olarak imkânsız hale
gelme tehlikesi ile karşılaşan zarar tehlikesi altında bulunanın, ken-
di hakkını korumak amacıyla ihkak-ı hakta bulunması TBK’nun 63/2.
fıkrası gereğince mümkündür. Yukarıdaki örneğe dönersek vanayı
iyice açan malikin, apartmanın ortak alanında bulunan vanasını, za-
rar tehlikesi ile karşılaşanın kapatmasında hukuka aykırılık yoktur.
Zarar tehlikesini önleme borcunun kusursuz olarak imkânsız hale
gelmesi ise, ancak zarar tehlikesinin ortaya çıkmasından sonraki ve
ifadan önceki süreçte illiyet bağını kesen nedenlerin gerçekleşmesi ile
meydana gelmektedir.
34
Zarar tehlikesini önleme borcunun ifası kusursuz olarak imkânsız
hale gelmesi halinde dahi tehlike borçlusunun zarar tehlikesini artır-
mama yükümlülüğü devam etmektedir. Bina ve yapı eseri malikinin
tehlikenin artırılmasına neden olan davranışları TBK’nun 136/3. fıkra-
sı gereğince tazminat sorumluluğunu gündeme getirmektedir. Ayrıca
talep hakkının kullanılmasından itibaren ifa imkânsızlığı malikin ku-
suruyla olsun ya da olmasın malikin ifa imkânsızlığı oluşturan halleri
zarar tehlikesine maruz kalana gecikmeksizin ihbar etme külfeti bu-
lunmaktadır. Zarar tehlikesi borçlusu ihbar ve zarar tehlikesini artır-
mama külfetlerini yerine getirmemişse bundan dolayı ayrıca bir zarar
meydana gelmiş yahut zarar tehlikesi somutlaşarak artmış ise malikin
bu zararlardan sorumlu olması söz konusudur.
G-Zamanaşımı
Kural olarak her alacak zamanaşımına tabi olduğundan TBK’nun
146. maddesi kapsamında 10 yıllık genel zamanaşımı süresi, dava
34
Kılıçoğlu, a.g.e., s. 630 “Edimin ifasını imkansız hale getiren olaylar değişik olabi-
lir. Bunlar genellikle aynı zamanda mücbir sebep oluşturan olaylardır.”