484 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Cüneyt UYSAL
483
Zarar tehlikesi ile karşılaşanın rızası ise, kamu düzenine aykırı
olmayan durumlarda zarar tehlikesinin önlenmesi sorumluluğunu
kaldırmaktadır.
Zarar tehlikesi altında olanın rızası varsa dava hakkından başlan-
gıçta feragat etmesi sonucunu doğuran sözleşmeler yapılması olanaklı
iken, bina ya da yapıdan kaynaklanan tehlikenin, temel hakların ihlali
niteliğindeki tehlikelere yönelik olması veya sözleşmede her türlü teh-
likeden sorumlu olunmayacağına dair kayıtlar kamu düzenine aykırı
olacağından hükümsüzdür(TBK 27/1). Örneğin bir kimse asansörde
uzun süre kapalı kalması tehlikesine karşı sorumsuzluk sözleşmesi
yapamaz, zira böyle bir sözleşme klozu, kişi özgürlüğünü ve kamu
düzenini bozar. Yine bir kimse (a) apartmanının bakım eksikliğinden
kaynaklanan hiçbir tehlikeden sorumlu olmayacağına dair bir sözleş-
me yapamaz. Böyle bir sözleşme kamu düzenini bozar. Zarar doğduk-
tan sonra tazminat sorumluluğu gündeme gelecek ancak zarar gören
isterse tazminat davası açmayabilecek veya dava konusu üzerinde ser-
bestçe tasarruf edebilecektir.
F-İfa imkânsızlığı
Zarar tehlikesinin önlenmesi, borçlunun kusuru ile sonradan
imkânsız hale gelmişse zarar tehlikesinin somutlaşarak zararın or-
taya çıkmasına ilişkin talep hakkından bağımsız olarak tazminat
sorumluluğu gündeme gelecektir.
33
Zira bu halde artık olağan sebep
sorumluluğundan değil malikin sonraki kusurlu bir fiilinden söz edi-
lebileceğinden haksız fiil sorumluluğu gündeme gelecektir. Kanun-
dan kaynaklan bir borcun kusurlu olarak yerine getirilmemesinin
kanunun korumasına hukuki olanak yoktur. Özetle malikin, talep
hakkı kullanıldığında tehlikeyi ağırlaştırmama yükümlülüğü altında
olduğu söylenebilir. Örneğin bir apartmanda üst katta ikamet eden
malikin su tesisatından sızan suyun alt kattaki dairenin sıvasını ka-
bartması tehlikesini önleme yükümlülüğünü yerine getirmesi talebi
ile karşılaşan borçlunun buna kızarak su tesisatının vanasını iyice aç-
tığını varsayalım. Malikin, tehlikeyi artırması nedeniyle zarar tehlike-
33
Kılıçoğlu, a.g.e, s. 483 “Sonradan ortaya çıkan imkânsızlıkta borçlu kusurlu ise,
borca aykırılık söz konusu olacaktır.”