TBB Dergisi 120.Sayı

561 / 617

Asıl İşveren ve Alt İşveren Arasındaki Müteselsil Sorumluluğun Yeni Borçlar Kanunu Hükümleri ... 560
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin 6. fıkrasında asıl işveren
alt işveren ilişkisi “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet
üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve
işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu
iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer
işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren
ilişkisi denir. “ şeklinde tanımlanmıştır.
Kanun maddesi hükmünde de açıkça belirtildiği üzere alt işveren
ilişkisinin kurulabilmesi için;
a) İş yerinde işçi çalıştıran asıl işverenin varlığı
b) İşin asıl işverene ait iş yerinde yapılması
c) İşin iş yerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin olması
d) İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık ge-
rektiren bir iş olması
e) İşçilerin sadece asıl işverenin iş yerinde çalıştırılması koşulları
aranmaktadır.
Yukarıda da belirtildiği üzere kanun koyucu alt işverene verilebi-
lecek işler bakımından bir çok sınırlama getirmektedir.3
Son yıllarda alt işveren uygulamaları çok yaygınlık kazanmış ve
bunların bir kısmı işçilerin bireysel veya toplu iş hukukundan doğan
haklarını sınırlandırmaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik muvaza-
alı işlemler biçiminde kendisini göstermiştir.4
İş Kanunu’nun 2. maddesinin 7. fıkrasında ”Asıl işverenin işçilerinin
alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle
hakları kısıtlanamaz veya daha önce o iş yerinde çalıştırılan kimse ile alt iş-
veren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren
ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri baş-
langıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. İşletmenin ve
işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş
bölünerek alt işverenlere verilemez.” hükmü düzenlenerek muvazaalı alt
işveren uygulamalarını önlemeye yönelik uygulama getirilmiştir.
Panel ve Görüşmeler,Ankara, 2010, 30.
3 Püren Kunt,”Asıl işveren alt işveren ilişkisinin geçerlilik koşulları ve muvazaa
iddiası karar incelemesi”, ,7
4 Ali Güzel, Alt İşveren, 33. vd,36-37.