dergi-121

TBB Dergisi 2015 (121)

Ezgi EDİBOĞLU

269

Ceza Hukuku anlamında yapılması gerekenler ikinci önemli ko-

nudur. Bilindiği gibi kanunsuz ceza olmaz. Önce hangi fiillerin suç

oluşturacağı ve yaptırımlarının ve olacağı Ceza Kanunu’nda belirtil-

melidir. Bu konuda tehlikede olan havaya, karaya, denizlere, sulak

alanlara karşı işlenen suçların maddi ve manevi unsurları kanunda

belirlenmeli ve yaptırımları para veya hapis cezası olarak yasama ta-

rafından belirlenmelidir. Bunların saptanması kadar önemli olan, bu

maddelerin uygulanmasını sağlamaktır. Yasal düzenlemeler konu-

sunda ek olarak belirtmelidir ki; TEMA Vakfı tarafından Anayasa’ya;

Çevre, Barış ve Gelişme Hakları başlıklı ve 11 haktan oluşan bir bö-

lüm eklenmesi önerisi yapılmıştır. Bu bölümde yer alan ekosistem ve

ekosistemin korunmasını isteme hakkı, ekolojik hukukun gelişiminin

mutlak bir koşuludur.

4- BİLGİ ALMA, KATILMA VE BAŞVURU HAKKI YOLLARI

Yargı yolu dışında herkesin ekosistemi savunabilmesi ve ekosis-

teme karşı suçların önlenebilmesi için farklı yolların da düzenlenme-

si ve bu yolların işler hale getirilmesi gereklidir. Bilindiği gibi yargı

yolu uzundur, ispat yükü vardır ve maliyetlidir. Bu nedenle insanlar

çok önemli sonuçları olmayacaksa ekosisteme yapılan zararları (özel-

likle de sürdürülebilirliğe karşı suçları) önlemek için yargı yoluna

başvurmayacaklardır. Üstelik yargı yoluna gidildiğinde ya zarar ön-

ceden doğmuş olmakta ya da yürütmeyi durdurma kararı almak çok

zor olduğu için zarar dava sırasında oluşmaktadır. Bir ekosistem za-

rar gördükten sonra onu eski hale getirmek çok zor hatta kimi zaman

neredeyse imkânsızdır. Bu sebeple daha kısa ve basit yollar öngörül-

melidir. Bu yöntemler hem maliyetten hem de zamandan tasarrufu

sağlarken; yargıdaki dava yükünü hafifletecektir. Ayrıca vatandaşla-

rın yönetimde aktif rol alması sadece ekosistem hakları için değil, ül-

kedeki yönetim ve özgürlük algısı için de çok önemlidir.

4.1. Bilgi Edinme Hakkı

Vatandaşların çevreyle ilgili olan plan ve projeleri öğrenebilmesi

ve değişiklikler gerçekleşmeden başvuru yapabilmesi için bilgi edin-

me hakkına sahip olması şarttır. Yönetimde açıklık ilkesi ve haber