297 / 473
Davaların Birleştirilmesinde Bağlantı
296
getirilmelidirler ve ayrıca hâkim verdiği ara kararından her zaman dö-
nebilecektir.
8
Kesinleşen bir karardan ise dönmek mümkün değildir.
9
Dolayısıyla birleştirme kararını nihaî karar olarak kabul etmek gerekir.
İstinaf aşamasında farklı dairelerde görülmekte olan davalar da
m.166/5 gereği birleştirilebilir. Burada da yine birleştirilecek davaların
aynı yargı çevresinde görülmekte olup olmamasına göre ayrım yapıl-
ması gerekecektir. Eğer istinaf aşamasında olan davalar aynı yargı çev-
resindeki istinaf dairelerinde görülüyorsa m.357 gereği talep üzerine
ya da re’sen birleştirme kararı verilir. Aksi takdirde yine aynı hüküm
gereği birleştirme talebinde bulunulamaz. Birleştirme kararı sonrası
davalar, uyuşmazlığı doğuran asıl hukuki ilişkiye ait kararı inceleyen
bölge adliye mahkemesi dairesinde görülmeye devam edilir.
2. BENZER HUKUKÎ KURUMLARLA İLİŞKİSİ
A. MEDENÎ USÛL HUKUKU’NDA BAĞLANTI
I. Dava Arkadaşlığında (Sübjektif Dava Birleşmesi)
Dava arkadaşlığı türlerinden ihtiyarî dava arkadaşlığının var ola-
bilmesi için HMK m.57 üç şarttan birinin varlığını aramıştır. Bunlar-
dan ilk ikisi davaların birleştirilmesi kurumunda aradığımız bağlan-
tı kavramındaki ifadelerle benzerlik taşımamaktadır. Ancak üçüncü
şart, HMK m.166/4’te yapılan bağlantı kavramının tanımıyla benzer-
likler taşımaktadır. Şöyle ki: “
Davaların temelini oluşturan vakıaların ve
hukuki sebeplerin aynı veya birbirine benzer olması.
”
İlk iki şart ifadeler bakımından bağlantı kavramındaki ifadelerle
benzeşmese de sonuç itibariyle bağlantının muhtevasına dâhil olduğu
düşünülebilir. Bu sonuca bağlantıyı geniş anlamda düşündüğümüzde
varabiliriz.
10
Zira HMK m.57’deki “davacılar veya davalılar arasında
dava konusu olan hak veya borcun, elbirliği ile mülkiyet dışındaki bir
sebeple ortak olması” veya “ortak bir işlemle hepsinin yararına bir hak
doğmuş olması veya kendilerinin bu şekilde yükümlülük altına gir-
meleri durumlarını” da bağlantının davaların aynı veya benzer sebep-
ten doğması unsuruna dâhil edebiliriz.
8
Kuru/Arslan/Yılmaz, s.449-450.
9
Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.840.
10
Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt:3, Demir Demir Yayıncılık, Altıncı
Baskı, İstanbul, 2001, s.3411-3412.