299 / 473
Davaların Birleştirilmesinde Bağlantı
298
II. Terditli Davada
Davacının aynı davalıya karşı olarak birden fazla talebini arala-
rında aslîlik-ferîlik ilişkisi kurmak suretiyle açtığı davaya terditli dava
denir. Aynı dava dilekçesinde her iki talep de ileri sürülür. Ancak
m.111/2 gereği hâkim ilk olarak aslî talebi inceler ve eğer reddederse
ferî talebi incelemeye geçebilir.
14
HMK m.111’de bu talepler arasında
hukukî ya da ekonomik bir bağlantı olmasını aramıştır. Doktrinde
kanunun istemler arasında bağlantı aramasını yerinde bulmayan ve
buna alternatif getiren görüş de mevcuttur.
15
Kanunun aradığı “hukukî bağlantı” kavramından kastının hukukî
sebep olmadığı görüşündeyiz. Bunun yerine taleplerin her ikisinin de
aynı hukukî ilişkiden veya vakıalardan kaynaklanması yeterli olacak-
tır. Zira uygulamada karşılaşılan olaylarda
16
taleplerin temelinde aynı
hukukî ilişki yahut vakıa bulunmaktadır. Örneğin, başkasının arsa-
sına, malikinin izni olmaksızın, iyi niyetle inşaat yapılması halinde
malzeme sahibi, arsa sahibine açacağı davada ilk olarak arazinin mül-
kiyetinin kendisine geçirilmesini, aksi takdirde kullanılan malzeme
karşılığında uygun bir tazminatın kendisine verilmesini talep ede-
cektir. Dolayısıyla hukukî sebebin aynı olmasından ziyade taleplerin
dayandığı vakıaların aynı olması mevcut hâle daha uygun düşmekte-
dir. Ayrıca iki talebin aynı hukukî sebebe dayanması onların arasında
kademeli bir ilişki kurmaya da yetmeyecektir. Bu bağlamda “hukukî
bağlantı” kavramı davaların birleştirilmesinde aranan “bağlantı” kav-
ramıyla paralellik gösterebilecektir. Ancak m.166’daki “bağlantı” kav-
ramından daha dar kapsamlı olduğu aşikârdır.
Terditli davada bağlantının varlığının kabul edileceği hallerden
bir diğeri ise talepler farklı vakıalara dayandırılsa bile taleplerin birbi-
rine engel olması durumudur.
17
Buna göre taleplerden birinin kabulü
14
Bu husus ile ilgili Yargıtay kararı için bkz.
11.HD, E.2012/9126, K.2013/13009,
T.21.06.2013.
www.kazanci.com(erişim: 29.04.2014)
15
Bilge Umar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Yetkin Yayınları, Ankara,
2011, s.313. Umar’a göre talepler arasında bağlantı aramak yerine taleplerin da-
yandığı vakıalar arasında bağlantı olması aranmalıdır. Buna göre örneğin aslî
talep a, b ve c vakıalarına dayanıyorsa ferî talep de en azından a ve b vakıalarına
dayanmalıdır.
16
19.HD,28.11.2012, 8159/17876;
23.HD,12.12.2012, 3887/7342 (Yılmaz, s.776 nak-
len)
17
Timuçin Muşul, Terdit İlişkileri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1984,
s.76-78.