dergi-121

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Hâkim ve Savcılara İlişkin Disiplin ...

Konuya ilişkin evrensel hukuk normları dikkate alındığında, 1966

tarihli Uluslararası Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi’nin 14(2) mad-

desinde; “Hakkında bir suç isnadı bulunan bir kimse, hukuka göre

suçluluğu kanıtlanıncaya kadar masum sayılma hakkına sahiptir.”

hükmü yer almaktadır. BM İnsan Hakları Komitesi bir kararında bu

hükmü şöyle yorumlamıştır

. İnsan haklarının korunması bakımın-

dan önemli olan masumiyet karinesi, suç isnadının kanıtlanması yü-

künü iddia edene yükler, suç isnadı kanıtlanıncaya kadar kimsenin

suçlu sayılamayacağını garanti eder, sanığın şüpheden yararlanmasını

güvence altına alır ve bir cezai fiille suçlanan kişilerin bu ilkeye uygun

olarak muamele görmesini gerektirir. Örneğin, şüpheliyi soruşturma

veya yargılama bitmeden suçlu olarak ilan eden basın açıklaması yap-

maktan uzak durmak, bütün kamu makamlarının görevidir. Buna ek

olarak medya, masumiyet karinesine zarar veren haber vermekten

kaçınmalıdır. Buna göre, hem kamu görevlilerinin, hem de basın ya-

yın organlarının soruşturma ve yargılama sonuçlanmadan bir kişinin

suçluluğuna dair açıklama ve yayın yapması masumiyet karinesinin

ihlali olarak değerlendirilmektedir.

AİHM’ne göre masumiyet karinesi, sadece ceza davalarına yöne-

lik bir ilke değildir. Kişiye bir suç isnadının yapıldığı her durumda,

masumiyet karinesine dikkat edilmelidir. Dolayısıyla, ceza yargıla-

masında olduğu gibi disiplin soruşturmaları yürütülürken de, nihai

karar verilmeden önce, kişilerin suçlu ya da suçsuz olduklarına dair

açıklamalar yapılması, adil yargılanma hakkının ihlali olarak değer-

lendirilmektedir. Karar verecek mercii tarafından henüz toplanan

deliller tartışılmadan, resmi kurumlarca yapılan açıklamalar, dosya-

nın tarafsız bir şekilde ele alındığı imajına da zarar verebilmektedir.

Mahkeme, Allenet de Ribemont/Fransa davasında, içişleri bakanı ve

polis müdürleri tarafından, bir televizyon konuşmasında başvuranın,

tanınmış bir politikacının öldürülmesinde kışkırtıcı olarak nitelendi-

rilmesini, başka bir olayda ise soruşturmayı yürüten savcı tarafından,

sanığın bir yardım kuruluşunun paralarını hileli bir şekilde amacı dı-

09.05.2015.

W.J.H. – Hollanda, Communication No. 408/1990 [1992] UNHRC 25,http://opil.

,erişim tarihi: 02.04.2015

AİHM, Allenet de Ribemont- Fransa, 15175/89,10/02/1995

coe.int, erişim tarihi: 13.05.2015.