38 / 473
TBB Dergisi 2015 (121)
Mahmut ŞEN
37
Mahkeme, hakkında yaptırım uygulanacak hâkim ve savcıların
çelişmeli bir yargılamada, tarafların sahip olması gereken tüm usuli
hak ve güvencelere sahip olduğunu belirtmektedir. Bu hak ve güven-
celerden herhangi birisinin ihlali, bütün olarak Sözleşme’nin 6. mad-
desinin ihlali olarak değerlendirilmektedir. Çelişmeli yargılama, dava
sırasında verilecek kararı etkilemek amacıyla sunulan delil, mütalaa
ve görüşlerin tamamı hakkında bilgi sahibi olma ve bunlar hakkında
yorum yapma olanağının tanınması demektir.
67
Buna göre, bir uyuş-
mazlıkta tarafların dosya içerisinde bulunan tüm delillere zamanında
ulaşmasını, karşı tarafın delillerini inceleyip, gerekirse uzman kurum-
larda orijinal olup olmadığını inceletebilmesini, tanıkları sorgulaya-
bilmesini, tüm suçlamalara, delillere, raporlara ve tanık ifadelerine
karşı beyanlarda bulunup, karşı tezlerini sunabilmesini gerektirir.
68
Bu noktada, delil ve belgelere karşı görüş ve beyanlarının alınması ve
deliller üzerinde uzman görüşü ya da bilirkişi incelemesi yaptırılacağı
belirtiliyor ise bu işlemler için gerekli zaman verilmelidir.
69
Dolayı-
sıyla, taraflar olaya ilişkin bütün delillere zamanında ulaşabilmeli ve
bunlara ilişkin beyanlarını diğer tarafla eşit şartlarda ve aynı zaman
dilimi içinde sunabilmelidir. Kendisini savunması için yeterli zaman
verilmeyen, delillere ulaşması imkânı tanınmayan, hakkındaki itham
ve suçlamalar ile bunların dayandığı delil ve ifadeler konusunda bilgi-
lendirilmeyen kişilerin, kendi davalarını etkili bir şekilde savunmala-
rı mümkün olmadığından, tüm bu hususlar adil yargılanma hakkına
aykırıdır. Mahkeme, taraflardan birisinin (disiplin soruşturmasında
müfettişin) ulaşabildiği bilgi ve belgelere diğer tarafın zamanında ula-
şamamasını, adil yargılanma hakkının ihlali olarak görmüştür. Ge-
rekçe ise bilgi ve belgeye daha önce ulaşan tarafın kararı verecek ku-
rulun kararını etkileme açısından diğer tarafa göre avantajlı konuma
gelmesidir.
70
67
Sibel İnceoğlu, Adil Yargılanma Hakkı, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve
Anayasa, s.243
68
AİHM, Matytsına v. Rusya, 58428/10, 24/3/2014,
,http://hudoc.echr.coe.int,
erişim tarihi: 13.05.2015.
69
AİHM, Yvon –Fransa, Başvuru no: 44962/98, 24/04/2003
,http://hudoc.echr.coe.
int, erişim tarihi: 13.05.2015.
70
AİHM, Cliniquedes Acacias ve diğerleri -Fransa, Başvuru no: 65399/01 65405/01
65407/01, 13/10/2005,
,http://hudoc.echr.coe.int, erişim tarihi: 13.05.2015.