129 / 473
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları ve Devlet Sırrı
128
olan gizlilik derecesi olması gerekmektedir. Kanunun uygulanması-
na ilişkin yönetmeliğin 27’nci maddesi de aynı hükmü tekrar etmiş-
tir. Madde düzenlemesinde devlet sırrı kavramı tanımlanmamıştır.
Bilgi edinme hakkının istisnasını oluşturan “
devlet sırrı
” kavramının
tanımlanmamış olması, hakkın kullanımını doğrudan etkileyebilecek
önemli bir sorun niteliğindedir.
Devlet sırları öğretide tanımlanması güç olarak kabul edilirken
daha önce kadük olan sonra tekrar meclise sunulan ancak bir türlü
yasalaşmayan Devlet Sırları Kanunu Tasarısında (DSKT) “
devlet sırrı
”
iki ayrı kapsamda ele alınmıştır. Bunlar
“devler sırrı
” ve “
niteliği gereği
gizli kalması gereken bilgi ve belgeler”
dir. DSKT’nın 3. maddesinin birin-
ci fıkrasına göre devlet sırrı; açıklanması ve öğrenilmesi devletin dış
ilişkilerine, milli savunmasına ve milli güvenliğine zarar verebilecek;
anayasal düzeni ve dış ilişkilerinde tehlike yaratabilecek, bu nedenler-
le niteliği itibariyle gizli kalması gereken bilgi ve belgeler olarak ifade
edilmiştir. Tasarı yasalaşmadığı için devlet sırrı kapsamına giren bilgi
ve belgelerin belirlenmesinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu ve
yargı kararlarının yol gösterici olması beklenmektedir.
98
Devletin kendine özgü, korunması gereken yararlarının bulun-
duğu anlayışına dayanan antidemokratik siyasal sistemlerde, bireyin
bilgilenmesi, ne hak, ne de görevdir. Bu sistemlerde, bilgilenmenin
sınırlanması, “
devlete özgü yararlar
” kapsamındadır. Diğer bir ifadey-
le, antidemokratik sistemlerde birey açısından, “
bilgiye açık
”, “
bilgiye
kapalı
” alanlar yaratılır. Bilgilenme hakkını ve dolayısıyla şeffaf yö-
netimi güvenceye almak, ancak bireysel bilgilenme hakkının kabul
edilmesi, devlet sırrı kavramının sınırlandırılması ve bilgi dolaşımı-
nı engelleyen, antidemokratik yaklaşımların giderilmesiyle mümkün
olabilir. Eğer devlet sırrı kavramının yasal bir tanımı yapılmazsa ve
hangi bilgilerin devlet sırrı kapsamına gireceği yasada sayma yoluyla
belirlenmezse, bu kavramın içinin doldurulması yönetimin takdirine
bırakılmış olur.
99
Bu durumda yönetim, istediği bilgi ve belgeleri dev-
let sırrı kapsamına sokarak bilgi edinme hakkının kullanılmasının
önüne geçebilir ki bu da gerçek anlamda yönetimde açıklığın sağlan-
masını engeller.
98
Hız/Yılmaz, s. 104-105.
99
Küçük, s. 115; Kırışık, s. 150.