137 / 473
Bilgi Edinme Hakkının Sınırları ve Devlet Sırrı
136
bırakılmış olması Nazi/Faşist devletler ve onlara özenen idareler tara-
fından sınırsız bir biçimde sömürülmüştür. İşlenmiş olan birçok siyasi
cinayetler, tertipler, dolaplar devlet sırrı yaftası altında gizlenmiştir.
118
Bu sakıncalarda göz önüne alındığında, idarenin kanuniliği ilkesine
de uygun olacak şekilde, devlet sırrının tespitini nihai olarak bağımsız
yargıya bırakmak yerinde olacaktır. Bu da Devlet Sırrı Kurulu’nun ka-
rarlarına karşı Anayasa mahkemesine itiraz hakkının kabul edilmesi
gibi bir düzenlemeyle sağlanabilir kanaatindeyiz.
VI. DEVLET SIRRININ TESPİTİ
TCK ve CMK’daki düzenlemeler haricinde İdari Yargılama Usulü
Kanunu 20/3 maddesinde, devlet sırrıyla alakalı olarak;
“..istenen bilgi
ve belgeler devletin güvenliğine veya yüksek menfaatlerine veya devletin gü-
venliği ve yüksek menfaatleri ile birlikte yabancı devletlere de ilişkin ise başba-
kan veya ilgili bakan, gerekçesini bildirmek suretiyle, söz konusu bilgi ve belge-
leri vermeyebilir”
şeklinde bir düzenleme mevcuttur. Bu düzenleme de
göstermektedir ki, “
devlet sırrı
” kavramı, daha önce ifade ettiğimiz gibi
çok geniş kapsamlı ve yoruma açıktır.
Bir bilginin “
devlet sırrı
” olarak kabul edilebilmesi için, yasal bir
zeminin olması ve usulüne göre belirlenmiş olması gerekmektedir.
Ancak BEHK, tam olarak yasal bir zemin ya da bir usul öngörmemek-
tedir. Buna rağmen idarenin zaman-zaman devlet sırrı kavramına sı-
ğınarak şeffaflıktan uzaklaşmasının önüne geçebilmek için; öncelikle
devlet sırrını tanımlamada kullanılan “
unsurlarının
” sayısının azaltıl-
ması gerekmektedir. Kanun’da sayılan bu unsurlar soyut olmaktan
çıkarılıp olabildiğince somutlaştırılmalıdır. Devlet sırrını belirlemede
kullanılan ölçüt olarak birçok ülke, dış güvenliğe ilişkin bilgi ve bel-
geleri kabul etmiştir. Örneğin Almanya Ceza Kanunu devlet sırrını
“...
Federal Almanya Cumhuriyeti’nin dış güvenliğiyle ilgili her türlü tehlikeyi
önlemek için bir yabancı güç açısından gizli kalması gereken olaylar
” biçi-
minde tanımlayarak, devlet sırrı için dış güvenlik kriterini getirmiş ve
diğer başka bazı unsurlara yer vermemiştir. Keza, İspanya Ceza Kanu-
nu da sadece ulusal savunmaya ilişkin bilgilerin devlet sırrına konu
olacağını öngörmüştür.
119
118
Hafızoğulları, s. 174.
119
Azer, s. 202