146 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
D. Çiğdem SEVER
145
dır. Uzun sayılabilecek bir tarih boyunca hapsedilenler “devletin köle-
si” olarak düşünülmüşken 1970’lerden bu yana infaz hukukunun ıslah
etme ve topluma kazandırma aracı olduğu eğilimiyle birlikte hapsedi-
len haklarıyla ilgili tartışma da daha önemli hale gelmiştir.
Türkiye’de ceza infaz hukuku 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbir-
lerinin İnfazı Hakkında Kanun
13
(Ceza İnfaz Kanunu olarak anılacak-
tır) ve bu yasanın uygulanmasını göstermek üzere çıkarılan çok sayı-
da düzenleyici işlemi kapsamaktadır.
14
Bunun dışında hapishanelerin
denetimine ilişkin 2001 yılında kabul edilen Ceza İnfaz Kurumları
ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu’yla alternatif denetim yolları
getirilmiş;
15
2012 yılında kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türki-
ye İnsan Hakları Kurumu da bu kurumların denetimiyle yetkilendi-
rilmiştir.
16
Hapishanelerde başta yaptırım uygulama yetkisi olmak üzere
idarenin kullandığı yetkilerin sınırı sorunu ve hapsedilen hakları her
hak ve yetki bakımından ayrı ayrı değerlendirilebilecekse de bu çaba
çalışmanın sınırlarını aşmaktadır. Bu nedenle çalışmada hakların sı-
nırı konusunda genel bir çerçeve çizildikten sonra AİHM ve Anayasa
13
Kabul Tarihi: 13.12.2004, RG. 29.12.2004.
14
Ceza İnfaz Kurumları ile Tevkifevlerinin Yönetimine ve Cezaların İnfazına Dair
Tüzük, Hükümlü ve Tutuklulara Yakınlarının Ölümü veya Hastalığı Nedeniy-
le Verilebilecek Mazeret İzinlerine Dair Yönetmelik, Hükümlü ve Tutukluların
Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik, Hükümlü Ve Tutukluların Ziyaret Edil-
meleri Hakkında Yönetmelik, Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği,
Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu ve İşyurtlarının İdare Ve
İhale Yönetmeliği, Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurulabilecek Eşya ve Madde-
ler Hakkında Yönetmelik örnek gösterilebilir. Bunun dışında cezaevi personeline
ilişkin de çok sayıda düzenleme bulunmaktadır.
15
Kabul Tarihi: 14.06.2001, RG. 21.06.2001.
16
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun hapsedilenlerle ilgili yayımlanan bir kararına
rastlanmamıştır. Ancak TBMM’ye sunulan 2013 faaliyet raporundan anlaşıldığı
kadarıyla 2013/72 no’lu Tavsiye Kararında bir hükümlünün başvurusu üzerine
nakil talebinin reddinin ihlal oluşturmadığına karar vermiş, fakat Hükümlü ve
Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik hükümlerinde, aynı vila-
yet veya yakın vilayette oturan mahkûm yakınları ile cezaevine uzak vilayetlerde
oturan mahkum yakınlarından, uzakta oturanlar lehine ziyaret rejiminde esneklik
sağlayıcı mevzuat değişikliğinin yapılması hususlarında Adalet Bakanlığı’na tav-
siyede bulunulmuştur. TİHK ise 01.01.2014 Tarihinde Sincan Cezaevinde Meyda-
na Gelen Olaylarla İlgili İnceleme Raporu ile Şubat 2015’te Antalya L Tipi Kapalı
Ceza İnfaz Kurumu Cinsel İstismar ve Kötü Muamele İddiaları Raporu başlıklı
iki rapor yayımlamıştır. Kurul bugüne kadar bireysel başvurular hakkında karar
vermediğinden belli bir olaya ilişkin kararı yoktur.