168 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
D. Çiğdem SEVER
167
fiziksel koşullara sahip olmasının işkence yasağına aykırılık oluştura-
bileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
79
3. Açlık Grevinin Disiplin Suçu Olarak Öngörülmesi
Açlık grevi
80
“belirli bir olayı, tutumu, davranışı protesto etmek,
çeşitli istekleri kabul ettirmek ya da savunulan görüşlere salt ilgi çek-
mek amacıyla uygulanan ve greve katılanların yemek yemeyerek ken-
dilerini aç bırakmaları esasına dayanan bir yöntemdir”.
81
Bu bakımdan
açlık grevine ilişkin tartışma intihar ya da ötenazi tartışmalarıyla bazı
yönlerden benzer, bazı açılardan ise farklı niteliklere sahiptir. İntihar
ve ötenaziden farklı olarak açlık grevleri kişinin ölme amacıyla yürüt-
tüğü bir eylem değildir.
82
Buna karşılık her üç eylem de kişinin kendi
bedenine ilişkin bir iradesinin sonucu olmaları bakımından benzeşir.
Açlık grevine ilişkin ilk tartışma hapishane idarelerinin bu kişileri
zorla besleyip besleyemeyeceği, ikinci tartışma ise bu eylemin kendi-
sinin disiplin suçu olup olmamasıdır.
83
Birinci konu işkence yasağına
ilişkin bir tartışmayı beraberinde getirirken disiplin suçu olarak öngö-
rülme ifade özgürlüğüne ve daha genel olarak isimsiz özgürlüklerin
sınırlandırılmasına ilişkindir. Anayasa Mahkemesi’nin önüne gelen
itiraz başvurusu, açlık grevinin disiplin suçu olarak düzenlenmesine
ilişkin Ceza İnfaz Kanununun 40/II. maddesine ilişkindir.
84
Çankırı
İnfaz Hakimliği ve K.K.K. Askeri Mahkemesinin yaptığı başvurudaki
79
Hapsedilenin tutulacağı ortamların içermesi gereken koşullar konusunda BM’nin
Hapsedilenler İçin Standart Asgari Kurallar’ın 9-11. maddeleri ile Avrupa
Konseyi’nin 2006 Tavsiye Kararı’nın 18. maddesinde getirilen ışıklandırma, pen-
cereden gelen ışık ve havalandırmaya ilişkin koşullar bu konuda yol gösterici ola-
bilecektir.
80
Her ne kadar ölüm orucu ile açlık grevi farklı sonuçlara yönelik farklı araçlara sa-
hiplerse de çalışmanın konusu bakımından aralarında bir farklılık olmadığından
her ikisi aynı kategoride ele alınmıştır.
81
Metin Feyzioğlu, “Açlık Grevi”,
AÜHFD
, 1993, C. 43, S. 1-4, s. 157.
82
Murat Sevinç, “Bir İnsan Hakları Sorunu Olarak: Açlık Grevleri”,
AÜSBFD
, 2001,
57/1, s. 113.
83
Bu eyleme teşvik veya zorlama kişinin kendi bedeni üzerindeki iradesini aşan
ve bir başkasının iradesi ve bedeni üzerine olduğundan başka bir niteliğe sahip-
tir. Konu Türk Ceza Kanunu’nun 298. maddesinin ikinci fıkrasında hükümlü ve
tutukluların beslenmelerinin engellenmesi ile onların açlık grevine veya ölüm
orucuna teşvik ve ikna edilmelerini ya da kendilerine bu yolda talimat verilmesi
şeklinde iki ayrı suç olarak düzenlenmiştir.
84
AYM, E. 2013/6, K. 2013/111, 10.10.2013.