233 / 473
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Kanun Yararına Bozma
232
aykırılık” teşkil ettiği ifade olunmamıştır. Kanunun 309. maddesi bu
şekliyle bir “gönderme hükmü” niteliğindedir. Gönderme, CMK’ nun
temyiz nedenlerini düzenleyen 288 vd. maddelerine (CMUK, md. 307
vd.) yapılmaktadır.
O halde kesinleşen kararlardaki her hukuka aykırılık değil, hük-
me etkili olan ve temyiz nedeni olabilecek olan hukuka aykırılıklar, bu
olağanüstü kanun yolunda bozma nedeni olarak ileri sürülebilecektir.
Buna karşın ceza mahkemesi/hâkimi tarafından verildiği için kanun
yararına bozmaya konu olabilen ancak açılmış bir dava söz konusu
olmadığı için kararın hükme/esasa etkililiği tartışmasını yapmanın
mümkün olmadığı bazı kararlar vardır ki bu kararlardaki hukuka ay-
kırılığın kanun yararına bozmaya konu olup olamayacağı noktasında
bu kez dikkate alacağımız ölçüt hukuka aykırılığın şüphelinin hukuki
durumunu etkileme veya değiştirme olasılığına sahip olup olmadığı-
dır. Aynı şekilde infaza ilişkin ve başka suretle giderilmesi mümkün
olmayan hukuka aykırılıkların kanun yararına bozmaya konu olabil-
mesi için de söz konusu hukuka aykırılığın hükümlünün hukuki du-
rumunu etkileme/değiştirme olasılığına sahip olması gerekmektedir.
Aksi takdirde hukuka aykırılığın giderilmesinde kanunun yararı yok-
tur.
Kanun yararına bozma talebi üzerine ilgili ceza dairesi, söz konu-
su taleple sınırlı olmak kaydıyla incelemesini yapar.
Kanun yararına bozma isteminde bulunma yetkisi kural olarak
Adalet Bakanı’ na, tanınmıştır.
Adalet Bakanlığı’nın yazılı istemi üzerine Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması
istemini içeren yazısını Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine verir. Bu konu-
da Başsavcıya bir takdir hakkı tanınmamıştır.
Hükümlünün cezasının kaldırılmasını veya daha hafif ceza veril-
mesini gerektiren hallerde bu yetki, kanun yararına olarak re’sen Yar-
gıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından da kullanılabilir.
Kanun yararına bozmada istem belirli bir süreye bağlanmamıştır.
Bu kabul, kurumun kanun yararına olmasından ve hükümlü/sanık
aleyhine tesir etmemesi özelliğinden kaynaklanmaktadır.
Yargıtay usul yönünden yaptığı ön inceleme neticesinde kanun