293 / 473
Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartların Bağlayıcı Olmamasının Sonuçları
292
kurallarına aykırılık teşkil edecek bir nitelik taşımıyorsa haksız sözleş-
me koşulu olarak kabul edilemeyecektir.
33
Uygulamada, haksız şart niteliğindeki uygulamaların Medeni
Kanun’un 2. maddesinde ifadesini bulan, gerek ticari hayatın, ge-
rekse her tür ilişkinin dayanması gereken “
dürüstlük kuralına
” aykırı
olduğu açıktır. Zira satıcı veya sağlayıcılar, sözleşmede tanınan yet-
kileri dürüstlük kuralına uygun bir şekilde kullanmalı, örneğin, uy-
gulanacak komisyon oranını sözleşme içeriğinde göstermeli ve ma-
kul bir gerekçeye dayalı artırım talebini müşterisine bildirip rızasını
almalıdır
Bununla ilgili olarak Yargıtay bir kararında
34
, “
Davacı şirket, ban-
kanın komisyon oranında yapmayı düşüneceği artışı sözleşmeye uygun olarak
önceden yazılı biçimde kendisine tebliğ edileceğini beklediği ve bankaya güven-
diği için hesap ekstrelerini kontrol ihtiyacı duymadığı dikkate alınarak, 307
sayfadan oluşan ve 20.750 işlem içeren ekstreleri davacının kontrol etmeme-
sini davacı aleyhine yorumlamamak ve kabul etmek doğru görülemez. Aksine
bir düşünce sözleşmeye sadakat ilkesine uygun düşmeyeceği gibi, bankanın da
basiretli bir tacir gibi davranması gerektiğini göz ardı etmek sonucu doğurup
hakkaniyetle bağdaşmaz.”
şeklinde hüküm kurmuştur.
Şimdiye kadar anlattıklarımız doğrultusunda tüketici sözleşmele-
rinde bulunan haksız şartların varlığından söz etmek için şu unsurla-
rın bir arada bulunması gerektiği söylenmelidir:
1- Tüketici ile imzalanan sözleşmeye önceden tek taraflı düzenlenerek ko-
nulan bir hüküm olmalıdır.
2- Bu hüküm tüketici ile müzakere edilmeden sözleşmeye konulmuş olma-
lıdır.
3- Bu hüküm sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerde tüketici aleyhi-
ne bir dengesizlik oluşturmalıdır.
4- Bu dengesizlik, dürüstlük kuralına ters düşecek kadar önemli olmalıdır.
33
Aslan, s.320.
34
Yarg. 11. HD., 30.10.2001 T., 2001/5353 E., 2001/8444 K., (Sinerji Mevzuat ve
İçtihat Programı).