dergi-122

TBB Dergisi 2016 (122)

Süleyman TOPAK

297

gösterebilir. Zira; sözleşmenin içeriğine pazarlık etmek suretiyle mü-

dahale etmek mümkündür.

Söz konusu özgürlük tamamen sınırsız nitelikte olmayıp; hukuk

düzeninin sınırları içerisinde, (TBK. m. 26-27) bu sınırlara sadık kal-

mak koşulu ile mümkün olabilmektedir. Taraflar, serbest iradeleri

doğrultusunda sözleşmeyi oluşturdukları sırada, sözleşme hüküm-

lerinin ve sözleşme konusunun emredici düzenlemelere, hukuka, ah-

laka ve kamu düzenine aykırı olmamasına dikkat etmelidirler.

İşte

bu doğrultuda taraflar arasındaki sözleşme özgürlüğünün sınırlandı-

rılması manasında Türk Borçlar Kanunumuzun 20. ve 25. maddeleri

arasında genel işlem şartlarının denetlenmesine ilişkin hükümler yer

bulmuştur. Eski Borçlar Kanunumuzda bütün sözleşmeleri kapsayan

“genel işlem koşullarına” ilişkin özel hükümler yoktu. Uygulamada,

genel işlem koşullarının içerik denetimi MK.m.2’ye “hakkın kötüye

kullanılmaması” ilkesine veya bir sözleşme hükmünün ahlaka, kamu

düzenine, kişilik haklarına aykırı olmayacağına ilişkin genel kurallara

göre yapılmaktaydı. Hal böyleyken genel işlem koşullarının 6098 sayılı

Türk Borçlar Kanununda yer alması son derece isabetli olmuştur.

Genel işlem şartları

, doktrinde bir görüşe göre,

“Akdin bir tarafı-

nın üçüncü kişilerle yapmayı tasarladığı aynı nevide ve çok sayıda akitlerin

Atamer,s.20.

Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s.205; Reisoğlu,s.83; Aynı yönde bkz. Yarg.13.

HD., 05.03.2013 T., 2013/3676 E., 2013/5247 K. sayılı kararı;“Tüketiciden tahsil edi-

len kapama ücretinin herhangi bir hizmet karşılığı olarak tahakkuk ettirilmediği,

kredi sözleşmesinde kararlaştırılan faiz oranının, düşük faiz oranı üzerinden uyar-

lanması işleminin, bankaya herhangi bir maliyetinin bulunmadığı, ödeme planı-

nın değiştirilmesi sırasında herhangi bir zorunlu masrafta bulunulmadığı, bu hali

ile ödeme plan değişiklik ücreti alınması işlemi ticari ahlak ve iyiniyet kurallarına

aykırı olduğu, banka tarafından yapılan işlemin, kredi ilişkisinin düşük faiz ora-

nı üzerinden devam ettirilmesinden ibaret olduğu, sözü geçen işlem bakımından

ücret alınacağı hususunda tüketiciyi bağlayıcı nitelikte herhangi bir yasal mevzuat

da bulunmadığı, bankanın erken kapama ücreti alınacağına ilişkin yönetimsel ka-

rarının da yukarıda açıklandığı şekilde tek taraflı olarak kararlaştırılıp tüketiciyle

müzakere edilmeden tüketiciye dayatılan haksız şart niteliğinde olduğu, <6098 sa-

yılı Türk Borçlar Kanunu’nda genel işlem koşullarına, dürüstlük kurallarına aykırı

olarak karşı tarafın aleyhine ve onun durumunu ağırlaştırıcı nitelikte hükümler

konulamayacağının> düzenlendiği, bu maddenin normunun kamu düzeninden

oluşu nedeni ile derhal uygulanacağı, dolayısıyla herhangi bir hizmet karşılığı

olmaksızın erken

kapama ücreti

adı altında ücret alınmasının dürüstlük kuralına

aykırı olduğu, geçerli olmadığı, alınan ücretin tüketiciye iadesi gerektiğine karar

verilmiş olması isabetlidir.” (Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı).