dergi-122

Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartların Bağlayıcı Olmamasının Sonuçları

300

rına istinaden mahsup, takas, rehin ve virman yapma yetkisi taşıyan

hükümleri koymakta ve müşterileri bu hükümleri bilerek ya da bil-

meyerek imzalamaktadırlar.

Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe

girdiği 01.07.2012 tarihinden önce akdedilen bu unsurdaki sözleşmeler

maalesef genel işlem şartları denetimi dışında tutularak

haksız bir

Örneğin bir bankanın halen kullanımda olan Kredi Sözleşmesinde yer alan şu

cümle konuyu daha iyi anlatacaktır: “Yatırımın Rehin, Hapis, Takas, Mahsup ve

Virman Hakkı: Müşteri, Banka/…Yatırım’a karşı işbu Sözleşme’den veya herhan-

gi bir sebepten doğmuş ve doğacak her türlü borçlarından dolayı, Müşteri’ye ait

olup da Banka şubelerinde veya … Yatırım’da bulunan veya herhangi bir zaman

ve şekilde bulunabilecek veya Müşteri’nin Banka/… Yatırım’a vereceği talimat

gereğince İMKB, TCMB veya aracı kuruluşlardan Banka/… Yatırım’ca alınarak

Banka/yetkili saklama kuruluşu nezdinde saklanmak üzere veya diğer bir gaye

ile Banka şubelerinde/… Yatırım’da bulunan veya yetkili saklama kuruluşunda

saklanan bütün sermaye piyasası araçları ve bunların kuponları, anapara, işlemiş

ve işleyecek faiz, temettü, rüçhan hakkı, itfa bedelleri, kar payları ve bu serma-

ye piyasası araçlarının Müşteri’nin talebi ve Banka/… Yatırım’ın açık veya zım-

ni muvafakati ile satılması halinde tahsil edilen satış bedelleri ile yeniden alınan

veya alınacak her türlü sermaye piyasası araçları üzerinde Banka/… yatırımın

rehin, hapis, takas, mahsup ve virman hakkı olduğunu, işbu rehinli sermaye pi-

yasası araçlarından vadeye bağlı olanların vade tarihlerinde nakde tahvil edilme-

leri halinde bunların anapara ve faiz tutarları ve bu sermaye piyasası araçlarının

tahsil edilen bedelleri ile Müşteri’nin nam ve hesabına yeniden sermaye piyasası

araçları alınması halinde yeni alınan sermaye piyasası araçlarının da işbu rehinin

şümulüne dâhil olduğu, Banka/… Yatırım’ın Müşteri’nin herhangi bir yazılı ta-

limatına gerek kalmaksızın Banka/… Yatırım nezdindeki hesaplarda mevcut ve

ileride yatırılacak sermaye piyasası araçları ile Banka/… Yatırım’a havale edilmiş

ve edilecek sermaye piyasası araçlarını dilediği zamanda ve resen Müşteri namına

açılacak bir bloke hesaba almaya yetkili olduğunu, bloke hesaptaki sermaye piya-

sası araçları ile Banka/… Yatırım’a havale edilmiş ve edilecek sermaye piyasası

araçlarının keza işbu rehinin şümulüne dâhil olduğunu ve Banka/… Yatırım’ın

Müşteri’den vadesi gelmiş veya gelecek, mevcut ve doğabilecek herhangi bir ala-

cağı olduğu sürece Banka/… Yatırım’ın herhangi bir yasal yola başvurmasına

veya Müşteri’ye herhangi bir ihbar veya ihtar yapılmasına lüzum kalmaksızın

rehnedilen bu sermaye piyasası araçlarını dilediği zamanda ve dilediği şekilde sa-

tarak paraya çevirmeye ve satış bedelini Banka/… Yatırım’a doğmuş ve doğacak

borçlarının anapara, tahakkuk eden faiz, fon, komisyon, gider vergisi, temerrüt fa-

izi, gecikme faizi, vekalet ücreti ve diğer masrafları ile birlikte tamamına mahsup

etmeye yetkili olduğunu kabul eder.” (Atamer, GİŞ Sempozyumu, Dipnot 109.)

Yarg.13.HD

., 08.05.2014 T.,2014/8118 E., 2014/14753 K. “Mahkemece, 6098 sayılı

Türk Borçlar Kanununun genel işlem koşullarına ilişkin 20., 21. 22. ve 25. madde-

lerinin kamu düzenine ilişkin olduğu, anılan maddelerin 6101 Sayılı Türk Borçlar

Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun’un 2. ve 7. mad-

deleri uyarınca eldeki bu davaya da uygulanacağı, davacının yörede faaliyet gös-

teren birkaç salça fabrikasından biri olduğu, sözleşmede domates fiyatlarının aşırı

bir şekilde yükselmesi halinde dahi fiyat yükseltilmesi gibi bir maddenin bulun-

madığı, yani üreticinin sabit fiyatla bağlandığı (sözleşme madde 4 ve eki ödeme

şartları tablosu), oysa doğal afetlerde dahi davacı tarafın üreticiye yaptığı ayni ve

nakdi yardımları talep hakkı bulunduğu (sözleşme madde 8), şirketin sorumsuz-

luğunun kapsamının oldukça genişletildiği (9. madde), ayrıca sözleşmenin 10. ve