304 / 473
TBB Dergisi 2016 (122)
Süleyman TOPAK
303
şartlarına ilişkin düzenleme ise sözleşmenin taraflarından birinin tü-
ketici olmadığı diğer sözleşmelerde çıkacak uyuşmazlıklarda uygula-
ma alanı bulacaktır. Kanımızca TBK’nın genel işlem koşullarına ilişkin
hüküm bulunmayan durumlarda da TKHK’nın haksız şartlara ilişkin
hükümlerini kıyasen uygulamak adilane bir çözüm olacaktır.
V- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ ŞARTLARIN HAKSIZ
OLMASININ YAPTIRIMI
A. Genel Olarak
Tüketici sözleşmelerindeki denetim, idari denetim ve yargısal de-
netim olmak üzere ikiye ayrılır. Bu denetim mekanizmalarının etkin
bir şekilde çalışması sonucu, tüketici sözleşmelerindeki haksız şart-
ların bağlayıcı olmaması (kesin hükümsüzlük) neticesine erişilir. Bu
bağlamda, öncelikle, tüketici sözleşmelerindeki idari denetimi, aka-
binde de yargısal denetimi ve sonuçlarını inceleyeceğiz.
B. Tüketici Sözleşmelerindeki İdari Denetim ve Bakanlığın
Yetkisi
6502 sayılı Kanun’un 5.maddesinde yargısal denetim öngörülmüş,
idari denetim bakımından durumu yeni çıkarılacak Yönetmeliğe bı-
rakılmıştır. İdari denetimle ilgili olarak 17.06.2014 tarihinde çıkarılan
Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmeliğin
8.maddesinde bu hususa şu şekilde değinilmiştir.
“
Denetim
(1) Bakanlık, genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış sözleşmelerde
yer alan haksız şartların, sözleşme metinlerinden çıkarılması veya kullanılma-
sının önlenmesi için gerekli tedbirleri alır.
(2) Genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış tüketici sözleşmelerinde
haksız şartların yer alması durumunda, bu şartların sözleşme metninden çıka-
rılması için sözleşmeyi düzenleyene Bakanlıkça otuz gün süre verilir. Bakanlık
gerekli gördüğü hallerde bu süreyi doksan güne kadar uzatabilir.
(3) Haksız şart olarak tespit edilen sözleşme şartlarının, tüketiciler açı-
sından kesin olarak hükümsüz olduğunun sözleşmeyi düzenleyen tarafından
tüketicilere açık ve anlaşılır biçimde yazılı veya elektronik ortamda bildirilmesi