273 / 497
Gemilerin İhtiyati Haczi
272
2.1.4. Diğer Deniz Alacakları
Deniz alacağı kavramı, gemi alacağı kavramından daha geniş bir
kavram olup 2.1.1’de belirtilen gemi alacaklarını ve 2.1.2’de belirtilen
geminin mülkiyetine ve zilyetliğine ilişkin uyuşmazlıkları kapsar. Söz
konusu hususlar haricinde;
• Geminin işletilmesinin sebep olduğu zıya veya hasar (TTK m.
1352/1/a).
Geminin işletilmesinden doğan her türlü zarar deniz alacağına se-
bebiyet verir ve ihtiyati haciz sebebi teşkil eder
57
. Belirtilen zararların
bir kısmı gemi alacağına sebebiyet verse de düzenleme genel başvuru
sebebi olarak kabul edecek tarzda geniş bir şekilde kaleme alınmıştır.
Bu nedenle diğer bentler kapsamına girmeyen benzer nitelikli alacak-
lar da söz konusu bent kapsamında değerlendirilecektir.
58
İlgili düzenleme kapsamında zararın sözleşme veya haksız fiilden
kaynaklanması önem taşımamakla birlikte yalnızca eşyaya gelen za-
rarların bent kapsamında değerlendirildiği dikkate alınmalıdır.
59
Ay-
rıca düzenleme kapsamında zarardan bahsedilebilmesi için geminin
zarar verici araç olması yeterlidir. Bu nedenle diğer gemilerin gecik-
mesinden doğan zararlar da bent kapsamında değerlendirilir.
60
• Özel Tazminat
TTK m. 1352/1(c) hükmünde, Gemilerin İhtiyati Haczine İlişkin
1999 Tarihli Cenevre Sözleşmesine paralel olarak
61
de TTK m. 1320/1 (
c)’de belirtilen ve yukarıda 2.1.2 gemi alacakları kapsamında incelenen
kurtarma ücreti yanında çevre zararı tehdidi oluşturan bir gemi veya
gemideki eşya ile ilgili kurtarma faaliyeti için ödenecek özel tazmina-
ta ilişkin alacakların da düzenleme kapsamında değerlendirileceği ve
deniz alacağı kapsamında kabul edileceği belirtilmektedir.
62
57
1952 Tarihli Brüksel Sözleşmesinde yalnızca çatma ve diğer şekilde sebep olduğu
zararlar deniz alacağına sebebiyet vermekte idi. Light, Sözleşme s. 37.
58
Ülgener, s. 8.
59
Atamer, Cebri İcra, s. 217.
60
Atamer, Cebri İcra, s. 217.
61
Cenevre Sözleşmesinde özel tazminatın uygulanması durumunda deniz alacağı
kapsamında değerlendirileceği belirtilmektedir ( m 1/c). TTK m 1352/1(C)’de ise
söz konusu alacaklar deniz alacağı kapsamında değerlendirilmiştir.
62
Gemilerin İhtiyati Haczine İlişkin 1999 Tarihli Cenevre Sözleşmesinde söz konusu
husus “kurtarma faaliyeti veya her türlü kurtarma sözleşmesi ve uygulanıyorsa,