276 / 497
TBB Dergisi 2016 (123)
Mehmet Ali AKSOY
275
kambiyo senetlerine özgü haciz yolu yerine genel haciz yoluyla takip
yapabilir.
69
Bu durumda alacaklının geminin ihtiyati haczini talep ede-
bileceği açıktır (İİK m. 167). Gemi üzerinde kanuni bir rehin hakkına
sahip alacaklıların haciz yolu veya kambiyo senetleri hakkındaki özel
hükümlere göre takip yapmaları durumunda kanuni rehin hakkından
feragat etmiş sayılacakları da TTK’de açıkça düzenlenmiştir (TTK m.
1379). Ancak deniz alacağı kambiyo senetlerine bağlanan alacaklının
belirtilen belgelere özgü takip yoluna başvurması durumunda gemi-
nin ihtiyati haczini deniz alacaklarına hasreden TTK m. 1353 hükmü
karşısında geminin ihtiyati haczini isteyip isteyemeyeceği konusunda
TTK’de açık bir hüküm yer almamaktadır.
70
Geminin ihtiyati haczini deniz alacaklarına hasreden söz ko-
nusu hükmün kaynağını 1999 Tarihli Sözleşme oluşturmaktadır. An-
cak sözleşmede ihtiyati haczin “diğer icra edilebilir bir belgenin uygu-
lanması için el konulmasını kapsamayacağı”
71
düzenlenerek “belgeye
dayanan seferden menler” düzenleme kapsamı dışında bırakılmıştır
(1999 Tarihli Sözleşme m. 1/2). Bu nedenle ülke mevzuatının izin ver-
mesi durumunda özel takip yollarına tabi söz konusu belgelere daya-
nan alacaklar içinde geminin ihtiyati haczine ve seferden men’ine izin
verilmektedir.
72
Hukukumuzda kambiyo senetleri kurucu kıymetli evrak sınıfına
dâhildir ve senedin düzenlenmesine sebep olan hukuki ilişki ile ala-
cak hakkı arasında bir bağ yoktur. Senedin geçerliliği ise temel ilişki-
nin geçerliliği ile bağlantılı değildir. Senedin devri durumunda ise söz
konusu bağ tamamen ortadan kalkar. Bu durumda kambiyo ilişkisine
dayanan haklarla temel ilişkiden kaynaklanan hakların yarışması söz
konusu olur.
73
Ayrıca gemi rehniyle teminat altına alınmış alacak için
ipoteği kurulması için malikin sicil müdürlüğüne beyanda bulunması ve sicile
tescil yeterlidir (1015/6).
69
Bülent Sözer, Deniz Ticaret Hukuku, C I. Vedat kitapçılık, İstanbul, 2013, s. 355
70
71
Atamer/Süzel, s. 733.
72
M. Karaman/D. Bektaşoğlu/Sanlı/S. Ünsal Aksakal/E. Demir/F. Kurt, “TTK
Tasarısı Hakkında Görüş ve Öneriler, TTK Tasarısı Hakkında Değerlendirmeler”,
DHD, Özel Sayı, İstanbul 2006, s. 369-385, s. 374-375. s. 374-375. İbrahim Serdar
Koyuncu, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’nın “Deniz Ticareti” Kitabındaki Bazı
Hükümler Hakkında Değerlendirmeler”,
DHD
, Deniz Hukuku Derneği Yayınları,
İstanbul 2006, s 347-368, s.364.
73
Mehmet Ali Aksoy, Ticaret Hukuku Bilgisi, Detay Yayınevi, Akara 2011, s. 278.