dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

273

• Çevreye, kıyı şeridine veya bunlara ilişkin menfaatlere gemi ile

verilen zarar ya da zarar verme tehdidi; bu zararı önlemek, sınır-

landırmak veya ortadan kaldırmak için alınan önlemler; bu zarar

karşılığı ödenecek tazminat; çevrenin eski duruma getirilmesi için

fiilen alınan veya alınacak makul önlemlerin giderleri; bu zarar

ile bağlantılı olarak üçüncü kişilerin uğradığı veya uğrayabileceği

kayıplar ve söz konusu kayıplara benzer nitelikteki diğer zararlar,

giderler veya kayıplar (TTK m. 1352/1/d)..

• Geminin içinde bulunan veya bulunmuş şeyler de dâhil olmak

üzere, batmış, enkaz hâline gelmiş, karaya oturmuş veya terke-

dilmiş bir geminin yüzdürülmesi, kaldırılması, çıkartılması, yok

edilmesi veya zararsız hâle getirilmesi için yapılan giderler ve har-

camalar ile terk edilmiş bir geminin korunması ve gemi adamları-

nın iaşesi ile ilgili giderler ve harcamalar (TTK m. 1352/1/e).

• Bir çarter parti düzenlenip düzenlenmediğine bakılmaksızın, ge-

minin kullanılması veya kiralanması amacıyla yapılan her türlü

sözleşme (TTK m. 1352/1/f).

• Bir çarter parti düzenlenip düzenlenmediğine bakılmaksızın, ge-

mide eşya veya yolcu taşınması

amacıyla yapılmış her türlü söz-

leşme (TTK m. 1352/1/g).

• Gemide taşınan, bagaj dâhil (TTK m. 1250), eşyaya gelen veya bu

eşyaya ilişkin zıya veya hasar (TTK m. 1352/1/h).

Eşyaya gelen zararın düzenleme kapsamında deniz alacağı olarak

kabulü için yükün gemide zarar görmesi de zorunlu değildir. Dokt-

rinde kara zararları olarak adlandırılan, yükün limana getirilmesi

gemiye yüklenmesi boşaltılması ve teslim alınması sırasında karada

iken ve taşıyanın zilyetliği sırasında zarar görmesi de düzenleme kap-

samında deniz alacağı olarak değerlendirilir.

Ayrıca eşyaya gelen fiili

zararlar yanında gecikme zararları

da söz konusu bent kapsamında

değerlendirilir.

çevre zararı tehdidi oluşturan bir gemi veya gemideki eşya ile ilgili kurtarma

faaliyeti için ödenecek özel tazminat” şeklinde ifade edilmiştir (m. 1/1/c).

1952 Tarihli Sözleşme, yolcu taşımalarını kapsamına almamakta idi. 1999

Tarihli Sözleşmede yolcu taşıma sözleşmelerinden doğan zarar da deniz alacağı

kapsamına alınmış ve oradan TTK’ye aktarılmıştır.

Ülgener, s. 10; Atamer, Cebri İcra, s. 234.

Atamer, Cebri İcra, s. 231.