dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

271

Belirtilen nedenlerle 6762 sayılı TTK döneminde gemi alacakla-

rı için ihtiyati haciz olanağı sağlanmış

(6762 sayılı TTK m. 1242/2)

ancak diğer rehinler için açık bir düzenleme yapılmamıştır. Aslında

rehin kavramının İİK m. 23 uyarınca geniş anlamda ele alınması ge-

rekmesine rağmen uygulamada kanundan doğan rehin hakları ile

sözleşmeden doğan rehin hakları farklı rejime tabi tutulmuştur ve söz-

leşmeden doğan rehin hakları için 1086 sayılı HUMK m. 101 uyarınca

ihtiyati tedbir talep edilmesi yoluna gidilmiştir. Bu durumda alacağın

henüz muaccel olmaması durumunda on günlük dava açma süresi ih-

tiyati tedbir uygulanmasını imkânsız hale getirmekteydi. Söz konusu

nedenle TTK sisteminde gerek kanundan doğan gerek sözleşmeden

doğan her türlü rehinli alacak için ihtiyati haciz talep edileceği (TTK

m. 1353/1); ihtiyati tedbir talep edilemeyeceği (TTK m. 1353) açıkça dü-

zenlenmiştir.

Böylece söz konusu hükümle gemi alacaklıları, gemi

ipoteği alacaklıları ve gemi üzerinde rehin veya hapis hakkı sahibi

üçüncü kişilere ihtiyati haciz yolu açılmıştır. Gemi ipoteği alacaklıları

ve gemi üzerinde rehin hakkı sahibi olan diğer bütün rehinli alacak-

lara ihtiyati haciz yolunun açılması ise gemi ipoteğinin kredi vasıtası

olarak değerini artırmaktadır.

Gemi üzerinde kanuni bir rehin hakkına sahip alacaklıların, genel

haciz yolu ile veya kambiyo senetleri hakkındaki özel usullere göre ta-

kip yapmaları durumunda ise kanuni rehin hakkından feragat etmiş

olurlar (TTK m. 1379).

Tekil, s. 458.

Alacağın gemi rehni, gemi ipoteği veya gemi üzerinde aynı nitelikteki ayni bir yü-

kümlülük ile teminat altına alınması durumunda da geminin ihtiyati haczi talep

edilebilecektir (TTK m. 1352/1/v) Türk veya yabancı bayraklı gemi ayrımı yapıl-

maksızın, kanuni rehin hakkı sahipleri (gemi alacaklıları ile alacakları ve alacak-

ları gemi üzerinde hapis hakkı ile temin edilmiş alacaklılar (Eşya üzerinde doğan

hapis hakları, teminat altına alınan alacaktan ayrı ve bağımsız olarak yargılama

veya icra konusu yapılamaz(TTK m. 1398/3)) ihtiyati haczi tamamlamak veya ala-

cağı doğrudan takip etmek için taşınır rehninin paraya çevrilmesi yoluyla takip

yapabilirler (TTK m. 1380) Akdî veya kanuni gemi ipoteği alacaklıları ise ipoteğin

paraya çevrilmesi yoluyla (TTK m. 1381) takip yapabilir.

S. Didem Algantürk Light, “TTK Tasarısı’nın Deniz Ticareti Başlıklı Besinci Ki-

tabı İle Getirilen Düzenlemeler ve Değerlendirmeler”

İstanbul Ticaret Üniversitesi

Sosyal Bilimler Dergisi

, Yıl:5 Sayı:10 İstanbul 2006, s. 123-145, (Daha sonraki atıflar

Light, Tasarı şeklindedir.), s. 144; Söz konusu düzenleme, sözleşme ile veya kanun

geresği mahkeme kararı ile kurulan gemi ipotekleri ile gemi payının rehnini kap-

samaktadır. Bakınız Atamer, Cebri İcra, s. 257.