dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

279

niteliğindeki belgelere dayanan alacaklarda ise teminat verilip veril-

memesi mahkemenin takdirindedir (İİK m. 259).

TTK düzenlemesinde alacaklı ve borçluya, matbu olarak belirtilen

söz konusu teminat miktarına süresiz olarak itiraz hakkı tanınmış-

tır. Teminat tutarının matbu olarak belirlenmesinin alacak tutarının

teminat miktarını karşılamaması gibi adil olmayan sonuçlara yol aç-

maması için alacaklı ihtiyati haciz kararı veren mahkemeden teminat

miktarının azaltılmasını; borçlunun da

aynı mahkemeden

teminat

miktarının artırılmasını isteyebilir (TTK m. 1363/4). TTK düzenleme-

sinde yer alan söz konusu olanak yalnızca alacaklı ve borçluya tanın-

mıştır. Bu nedenle alacaklı ve borçlu belirli bir süreye tabi olmaksızın

yargılamanın her aşamasında söz konusu talepte bulunabilir. Men-

faati ihlal edilen üçüncü kişilere ise söz konusu hak tanınmamıştır.

Bu nedenle menfaati ihlal edilen üçüncü kişiler İİK’nin ihtiyati haciz

kararına itiraz hükümlerine göre ve ihtiyati haczi öğrenmelerinden iti-

baren 7 gün içerisinde teminat miktarının azaltılmasını talep etmeleri

gerekir (İİK m. 265/2). Teminat miktarının indirilmesinde gemi için

yapılan günlük işletme giderleri ve ihtiyati haciz dolayısıyla yoksun

kalınan kazançlar dikkate alınır (TTK m. 1363/2).

2.4. Alacağın Muaccel Olması

TTK’de İİK m. 257 hükmüne paralel şekilde muaccel ve müeccel

alacaklar için geminin ihtiyati haczine karar verilebileceği kabul edil-

miş ancak muaccel alacaklar ile müeccel alacaklar farklı rejime tabi

tutulmuştur (TTK m. 1353/5; İİK m. 257). Muaccel alacaklar için gü-

vencesi bulunsun bulunmasın deniz alacağı niteliği taşıyan her türlü

ayni veya şahsi talep hakları için geminin ihtiyati haczi talep edilebi-

lirken, müeccel alacaklar açısından ancak kanunda sınırlayıcı olarak

belirtilen durumlarda geminin ihtiyati haczi talep edilebilir.

Öncelikle ayni haklar açısından geminin mülkiyetine veya zilyet-

liğine ilişkin alacaklarda müeccel alacaklar için geminin ihtiyati hac-

zinin talep edilemeyeceği açıktır.

Teminatın artırılmasına karar verilirse, mahkeme, hangi sürede ek teminatın

yatırılacağını da belirler. Ek teminat süresinde yatırılmazsa, ihtiyati haciz kararı

kendiliğinden kalkar (TTK m. 1363/2).