dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

281

veya ipoteğin sağladığı teminat tehlikeye düşerse, alacaklı, tehlikeyi

gidermesi için malike uygun bir süre verebilir. Bu süre içinde tehli-

ke giderilmezse, alacaklı derhâl ipoteği paraya çevirmek hakkını elde

eder. Alacak faizsiz olup henüz muacceliyet kazanmamışsa, paranın

alınması ile muacceliyet tarihleri arasındaki zamana ait kanuni faiz

indirilir (TTK m. 1030/1). Malikin gemiyi işletme tarzı sonucu, ipote-

ğin sağladığı teminatı tehlikeye düşürecek şekilde gemi veya tesisatı-

nın kötüleşmesinden veya ipotekli alacaklının haklarının başka suret-

te tehlikeye girmesinden kaygı duyulursa alacaklının istemi üzerine

mahkeme; geminin ihtiyaten haczine karar verebilir. Tehlikeye dü-

şürme gemi malikinin veya üçüncü kişinin fiilinden kaynaklanması

önem taşımadığı gibi söz konusu fiilin gerçekleşmesinde tarafların ku-

surlu olup olmaması da önem arz etmez.

Aynı şekilde malikin üçün-

cü kişiler tarafından yapılan benzer müdahalelere veya tahribatlara

karşı gerekli önlemleri almaması durumunda da alacaklının istemi

üzerine geminin ihtiyaten haczine karar verilebilir. İpoteğin kapsamı-

na giren eklentinin kötüleşmesi veya normal bir işletmenin gerekleri-

ne aykırı olarak gemiden uzaklaştırılması hâli de geminin kötüleşmesi

hükmündedir (TTK m. 1030 2/3). Bu aşamada amaç gemideki kötüleş-

menin giderilmesi olduğu için kısa sürede dava açılması zorunluluğu

yerine malike otuz günlük bir süre tanınmıştır. Bu süre içerisinde ge-

rekli tedbirlerin alınmaması durumunda alacaklıya ipoteğin paraya

çevrilesi yoluyla takip başlatma imkânı tanınmıştır.

2.5. İhtiyati Haczi Tamamlayan Merasimin Yerine Getirilmesi

Alacaklı, ihtiyati haciz kararının verildiği tarihten itibaren üç iş

günü içinde kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki veya gemi-

nin bulunduğu yerdeki icra dairesinden kararın infazını istemek zo-

rundadır. Aksi hâlde, ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkar (TTK

m. 1364). İİK m 261’de on gün olarak kabul edilen söz konusu süre ge-

milerin limanlarda kısa süreli beklemeleri dikkate alınarak üç güne

indirilmiş ayrıca düzenleme ile geminin bulunduğu yer icra dairesi de

yetkilendirilmiştir.

Sözer, s. 340; Çağa/Kender, s. 124.

TTK m. 1030 Madde Gerekçesi. Alacaklıya ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla

ilamlı takip başlatması için de bir aylık süre verir (TTK m. 1030).

TTK m. 1364 Madde Gerekçesi.