dergi 123

Gemilerin İhtiyati Haczi

284

101

borçtan da sorumlu ve geminin maliki olması gerekir (TTK m.

1369/1) .

102

Bu nedenle deniz alacağının aynı zamanda gemi alacağı teş-

kil ettiği durumlar haricinde geminin devredilmesi ve ihtiyati haczin

uygulandığı sırada malikin farklı bir kişi olması durumunda yeni ma-

like karşı ihtiyati haciz ileri sürülemeyecektir.

103

Ayrıca gemi alacaklısı

hakkının tanındığı haller bir tarafa bırakılırsa Türk Hukuku bakımın-

dan şahsi borçlu olan geminin kiracısının borcu için geminin ihtiyati

haczi ancak bu kişinin haczin uygulandığı sırada geminin mülkiyetini

elde ettiği hallerde

104

mümkündür.

3.2. Deniz Alacağına Konu Gemi Dışında Donatana Ait Başka

Bir Geminin İhtiyati Haczinde

Kural olarak ihtiyati haciz, deniz alacağının isletilmesinden doğ-

duğu gemi üzerine konabilir. Ancak alacaklı ihtiyati hacze konu gemi-

nin ihtiyati haciz talep edilmeden önce kesin olarak haczedilmesi gibi

çeşitli nedenlerle deniz alacağına konu gemi dışında donatana ait baş-

ka bir geminin ihtiyati haczine ihtiyaç duyabilir.

105

Deniz alacağından

dolayı sorumlu olan kişiye ait olmakla birlikte üzerinden deniz alacağı

doğan gemi dışında başka gemisinin (sister ship; kardeş gemi), alacağa

karşılık olarak ihtiyati haczine;

• İhtiyati haciz talep edildiği sırada

106

üzerinde deniz alacağı do-

101

Düzenlemede “ihtiyati haczin uygulandığı sırada” ibaresi yer almakladır. Ancak

İhtiyati haciz uygulama yetkisinin icra dairesin olması ve icra dairesinin ihtiyati

haciz uygulanması sırasında aleyhine karar verilen kişinin borçlu olup olmadığını

araştırma yetkisi olmaması nedeniyle düzenlemenin ihtiyati haczin uygulanma-

sı anında talepte bulunulan kişinin gerçekten deniz alacağının borçlusu olmasını

arayan lafzı eleştirilere maruz kalmaktadır. Bu nedenle söz konusu ifadenin ih-

tiyati haciz talep edildiği anda şeklinde anlaşılması gerekir. Pekcanıtez/Atalay/

Özkan/Özekes, s. 541.

102

Söz konusu düzenlemenin anlam ağırlığı kişinin geminin maliki olması kavra-

mındadır Tetley William, s 1969.

103

Ülgener, s. 12; Light,

DHD

s. 42; Atamer, Cebri İcra, s. 274.

104

TTK m. 1369 Madde Gerekçesi.

105

İhtiyati haciz kesinleşmeden ve IIK m. 100’deki şartlar sağlanmadan ihtiyati haciz

alacaklısının hacze katılması da mümkün değildir. Üstündağ, s.188; Sıtkı, Akya-

zan, İhtiyati Hacizler ve Hacze İştirak, Kutulmuş Matbaası, İstanbul 1958, s. 60. Bu

nedenle geminin ihtiyati haciz konulmadan önce kesin olarak haczedilmesi duru-

munda m 268’de düzenlenen hacze geçici iştirakten bahsetmek mümkün olmaz.

106

Düzenlemenin, talep edilirken henüz malik olmayan deniz alacağı borçlusunun,

ihtiyati haczin uygulandığı sırada malik olma ihtimaline göre ihtiyati haciz ta-

lep edilebileceği izlenimi uyandıran “alacak doğduğu sırada” ibaresi eleştirilere