dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

283

sebebiyet veren geminin; birden fazla gemi söz konusu ise yalnız biri-

sinin ihtiyati haczi talep edilebilir. Donatana ait diğer gemilerin ihtiya-

ti haczi ise istisnai nitelik taşımaktadır.

TTK m. 1369/1 düzenlemesi incelendiğinde öncelikle alacağın de-

niz alacağı vasfı taşımasına ilişkin şartlar düzenlendiği görülmekte-

dir. Bu kapsamda

• Öncelikle genel başvuru sebebi olarak kabul edilen geminin işle-

tilmesinden kaynaklanan alacaklar için deniz alacağı işletilmesin-

den kaynaklanan gemiler ihtiyaten haczedilebilecektir.

• Geminin işletilmesinden kaynaklanan alacaklar dışında ayrıca

her hangi bir alacağın gemi ipoteği ile temin edilmesi söz konu-

su alacağa deniz alacağına vasfı kazandıracağı için bir alacağının

gemi rehni, gemi ipoteği veya gemi üzerinde aynı nitelikteki bir

yükümlülükle

teminat altına alınması durumunda da söz konusu

geminin ihtiyati haczi talep edilebilecektir.

• Bunun haricinde geminin mülkiyetine veya zilyetliğine ilişkin

uyuşmazlıklarda da geminin ihtiyati haciz talep edilebilecektir.

• Alacağın gemi alacaklısı hakkı vermesi durumunda da söz konu-

su gemi üçüncü şahsın borcu için dahi ihtiyaten haczedilebilecek-

tir (TTK m. 1369/1).

Düzenleme kapsamında bir geminin, ihtiyati haczinin istenebil-

mesi için alacağın deniz alacağı vasfı taşıması yanında geminin mül-

kiyetine ilişkin bazı şartların gerçekleşmesinin arandığı da görülmek-

tedir

. Öncelikle deniz alacaklarının kanunda düzenlenenler dışında

yeni bir gemi alacağının tesisi şeklinde anlaşılamayacağı

100

ve gemi

üzerinde kanuni rehin hakkı oluşturmayacağı için geminin devre-

dilmesi durumunda devralan kişiye karşı ihtiyati haciz talebi ileri sü-

rülemez. Bu nedenle düzenlemede de belirtildiği üzere ihtiyati haciz

uygulanabilmesi için; hakkında deniz alacağı ileri sürülen kişinin

söz

konusu deniz alacağının doğduğu sırada geminin maliki veya kiracısı

olması yanında söz konusu kişinin ihtiyati haczin talep edildiği sıra-

Bir geminin işletilmesinden doğan her türlü zarar deniz alacağına sebebiyet verir

(TTK m. 1352/1/a).

Koyuncu, s. 376.

100

TTK m. 1369 Madde Gerekçesi.