dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

285

ğan geminin maliki veya kiracısı veya tahsis olunanı ya da taşıtanı

olan söz konusu kişinin

• İhtiyati haczin uygulandığı sırada gemilerin maliki olması; yani

geminin deniz alacağı ileri sürülen kişiye ait olması

107

durumunda

izin verilmektedir.

Söz konusu düzenlemeyi borçtan dolayı sorumlu olmaktan çok

aynı kişiye ait olmak unsuru karakterize etmektedir.

108

Bu nedenle

kiracının geminin mülkiyetine sahip olması ihtiyati haciz talebinde

bulunulmasının ön şartıdır. Donatana ait başka bir geminin ihtiyati

haczinin talep edilebilmesi için uyuşmazlığın geminin mülkiyetine

veya zilyetliğine ilişkin olmaması gerekmektedir (TTKm. 1369/2). Zira

geminin mülkiyetine veya zilyetliğine ilişkin uyuşmazlıklarda, belir-

tilen gemi dava konusunu oluşturduğu ve alacağın söz konusu gemi-

nin teslimine ilişkin olduğu için yalnızca söz konusu uyuşmazlığın

konusu olan gemi hakkında ihtiyati haciz kararı verilebilir (TTK m.

1369/3). Aynı şekilde sözleşmeden kaynaklanan rehinle temin edilmiş

alacaklarda, söz konusu alacağa deniz alacağı sıfatını alacağın rehinle

temin edilmiş olması verir ve rehinin temel ilkelerine göre yalnızca

üzerinde rehin bulunan gemi alacağa güvence teşkil eder. Bu nedenle

rehinli gemi başkasına ait olsa dahi sözleşmeden kaynaklanan rehinle

temin edilmiş alacaklarda donatana ait başka bir geminin donatana

baskı oluşturmak amacıyla ihtiyati haczine karar verilememelidir.

109

Ancak rehinli alacaklar için TTK düzenlemesinde bu yönde bir hü-

küm sevk edilmediği için kanundan doğan rehin hakkı yanında söz-

leşmeden doğan rehinle temin edilmiş alacaklarda da kardeş geminin

ihtiyati haczinin talep edilebileceği rehinle ilgili temel ilkelerle bağ-

daşmamakla birlikte kabul edilmektedir.

110

maruz kalmaktadır. Bu nedenle söz konusu ifadenin “ihtiyati haciz talep edildiği

sırada” şeklinde anlaşılması gerekir. Pekcanıtez/Atalay/Özkan/Özekes, s. 541.

Ancak ihtiyati haciz talep edildiği anda maliki olunmayan geminin ihtiyati haczi

haksız olarak kabul edilmişse ve ihtiyati haczin uygulama anında söz konusu kişi

geminin mülkiyet hakkını kazanmışsa söz konusu durum düzenlemede açıkça

yer aldığı için ihtiyati haciz talep edildiği sırada maliki olunmadığı gerekçesiyle

ihtiyati haciz kararına itiraz edemez. Pekcanıtez/Atalay/Özkan/Özekes, s. 542.

107

William, s. 1969.

108

William, s. 1970.

109

Aynı yönde bakınız Pekcanıtez/Atalay/Özkan/Özekes, s. 540.

110

Bu durum sıra cetvelinde kendini gösterir ve kardeş gemiyi ihtiyaten haczettiren

alacaklı, rehinli gemiyi ihtiyaten haczettiren alacaklıya göre daha dezavantajlı bir