dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

Mehmet Ali AKSOY

291

4.5.1. Şerhin Etkisi

İcra müdürü, ihtiyati haciz kararının uygulamaya koymak için ka-

rarı derhâl, geminin bulunduğu bölgeden sorumlu sahil güvenlik ko-

mutanlığına veya emniyet teşkilatına, liman başkanlığına ve gümrük

idaresine bildirir. Ayrıca ihtiyati haciz kararının ilgili sicillere de bildi-

rilmesi gerekir. İcra müdürü, ihtiyati haciz kararını, kararın uygulan-

masını izleyen ilk iş gününde geminin kayıtlı olduğu sicile ve yabancı

bayraklı gemilerde, geminin bayrağını taşıdığı devletin en yakın kon-

solosluğuna bildirir (TTK m. 1366/3,4). Söz konusu şerhten sonra gemi

veya ipotek üzerinde yapılacak tasarruflar, şerh ile teminat altına alınan

hakkı ihlal ettiği ölçüde geçerli olmayacağı gibi (İİK m. 23/4 atfıyla TTK

m. 977) iyi niyetli hak iktisabı da söz konusu olmaz. Ancak unutulma-

malıdır ki ihtiyati haczin kesin etkisi yoktur ve alacaklıya satış yetkisi

vermez. Bu nedenle şerhin söz konusu etkisinden yararlanabilmek için

alacaklının öncelikle haczin kesinleşmesi için harekete geçmesi gere-

kir.

124

Ayrıca ihtiyati haciz kararının şerh verilmesinin ihtiyati tedbirde

olduğu gibi yapılacak tasarrufları engelleme gibi bir etkisi yoktur. Bu

nedenle söz konusu şerhe rağmen borçlu gemi üzerinde tasarrufta bu-

lunabilir ve söz konusu tasarruflar geçerli olur. Gemiyi devralan kişi ise

hacizle birlikte devralmış olur. Ancak bu durumda davayı kazanan kişi

geminin mülkiyetini veya zilyetliğini elde edecektir. Bu nedenle burada

ihtiyati tedbir olarak geminin mülkiyetinin devrinin yasaklanması ter-

cih edilebilir. Söz konusu ihtiyati tedbir; geminin yalnızca sicile kayde-

dileceği ve geminin seferden men’i sonucunu doğurmayacağı için TTK

m. 1353/1 anlamında ihtiyati tedbir yasağı kapsamına da girmeyecektir.

Ancak alacaklının gemiyi fiilen elde edebilmesi için geminin seferden

men’inin ihtiyati haciz yoluyla sağlanması gerekecektir.

4.5.2. İhtiyati Haczin Etkisi

İhtiyati haciz kararının şerhi yukarıda belirtilen

125

etkilere sahip

olmakla birlikte ihtiyati haczin etkisine de değinmek gerekir. Alacak-

lının ihtiyaten haczettirdiği mallar üzerinde ihtiyati haciz masrafla-

rını satış tutarından öncelikli olarak almak dışında (m. 268) rüçhan

hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle diğer alacaklılar da ihtiyati ola-

124

Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 438.

125

Bakınız 4.2.1. Şerhin Etkisi.