319 / 497
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na Göre Mücbir Sebepler ve Sonuçları
318
kaydedilecek, idarenin ayrıca bir zararı söz konusu ise, bu da genel
hükümler çerçevesinde yüklenici tarafından tazmin edilecektir.
B- Sözleşmeye Aykırılığın Mücbir Sebeplerden
Kaynaklanmasının Sonuçları
1. Genel Olarak
KİSK 23’e göre “
Mücbir sebeplerden dolayı sözleşmenin feshedilmesi ha-
linde, hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilerek, kesin teminat ve varsa ek
kesin teminatlar iade edilir.
” Bu hükümde yalnızca sözleşmenin feshin-
den bahsedilmiştir. Buna karşılık KİSK 10/II’de yer alan “
Süre uzatımı
verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dâhil olmak üzere”
ifadesi göz
önünde bulundurulduğunda, sözleşmeye aykırılığın mücbir sebepten
kaynaklanması halinde bunun tek sonucunun sözleşmenin sona erdi-
rilmesi olmadığı, “süre uzatımı verme” seçeneğinin de bulunduğu an-
laşılır. Tüm bu hükümler, borçlar hukukunun temel ilke ve kavramları
çerçevesinde yorumlandığında şu tablo ortaya çıkmaktadır: KİSK 10
ve KİSK 23’te sözleşmenin feshiyle kastedilen, kamu ihale sözleşmesi-
nin ifasının sürekli olarak imkânsız hale gelmesi sonucunda, TBK 136
uyarınca, edim yükümlerinin karşılıklı olarak ve tazminat gerektir-
meksizin sona ermesidir. Buna karşılık süre uzatımıyla kastedilen ise,
mücbir sebep sonucunda ifanın gecikmesi durumunda, mücbir sebe-
bin etkili olduğu süre boyunca yüklenici hakkında gecikmeye bağlı
sonuçların uygulanmaması olsa gerektir.
56
Süre uzatımı ayrıca bazı
hallerde, gereği gibi ifa etmemenin mücbir sebepten kaynaklanması
durumunda da yükleniciyi bunun sonuçlarından kurtarabilir.
57
KİSK’in anılan hükümlerini dikkate alarak, mücbir sebeplerin
kamu ihale sözleşmesi üzerindeki etkilerini, KİSK 36 uyarınca söz ko-
nusu Kanun’da hüküm bulunmadığı için uygulanacak TBK hükümleri
yüklenicinin ediminin ifasının tarafların sorumlu olmadığı bir sebeple imkânsız
hale gelmesi durumunda, karşılıklı edim yükümleri ayrıca bir beyana gerek ol-
maksızın, kanun gereği sona erer. Ayrıca fesih yalnızca sürekli borç ilişkisi ni-
teliğindeki sözleşmelerin ileriye etkili olarak sona erdirilmesini ifade eder. Buna
karşılık satım ve eser sözleşmesi niteliğinde kamu ihale sözleşmeleri, âni edimli
sözleşmeler olup, bu nitelikteki sözleşmeler fesih değil, dönme yoluyla geçmişe
etkili olarak sona erdirilirler. Bu nedenle fesih yerine sözleşmenin sona ermesi
veya sona erdirilmesinden bahsetmek daha isabetli olurdu.
56
Bkz. aşa. III, B, 3.
57
Bkz. aşa. III, B, 4.