321 / 497
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na Göre Mücbir Sebepler ve Sonuçları
320
sona erer. Ancak tarafların kısmî imkânsızlığı öngörselerdi, sözleşme-
yi hiç yapmayacaklarının açıkça anlaşılabildiği hallerde, borç tümüyle
sona erer. Yüklenicinin borçtan kısmen kurtulduğu ve alacaklı idare-
nin de kısmî ifaya razı olduğu hallerde, karşı edim (ücret) de kısmî ifa-
ya karşılık gelen oranda ifa edilir. İdarenin kısmî ifayı kabul etmemesi
halinde ise TBK 137/II uyarınca tam imkânsızlık hükümleri uygulanır.
Diğer bir ifadeyle yüklenici aynen ifa borcundan, idare de ücret ödeme
borcundan tamamen kurtulur.
3. Mücbir Sebeplerle İfanın Gecikmesinin Sonuçları
Yukarıda ifade edildiği üzere KİSK 23, yüklenicinin ediminin müc-
bir sebep sayılan bir olay neticesinde sürekli olarak imkânsız hale gel-
mesinin sonuçlarını düzenleyen bir hükümdür. Buna karşılık Kanun,
mücbir sebeplerle borcun ifasının gecikmesinin sonuçlarına ilişkin
herhangi bir düzenleme içermemektedir. Yalnızca mücbir sebepleri dü-
zenleyen KİSK 10/II’de “süre uzatımı verilmesi” ifadesi geçmekte ancak
süre uzatımının ne olduğu, şartları ve sonuçlarına dair bir hüküm yer
almamaktadır. Oysa ki; uygulamada daha çok rastlanılan sözleşmeye
aykırılık biçimi, borcun sürekli imkânsızlık nedeniyle hiç ifa edileme-
mesi değil, geçici engeller nedeniyle zamanında ifa edilememesidir.
Mücbir sebeplerle ifanın gecikmesi konusuna kamu ihale sözleş-
meleri açısından baktığımızda genel hükümlere ilişkin olarak yuka-
rıda
59
söylenenlerden daha farklı bir tablo ortaya çıkar. Esasen KİSK
konuyu TBK’dan farklı şekilde düzenleyen bir hüküm içermemektedir.
Ancak, KİSK 53’e dayalı olarak çıkarılan yönetmeliklerin ekinde yer
alan genel şartname ve tip sözleşmeler, mücbir sebeplerle borcun za-
manında ifa edilmemesi durumunda idarenin yükleniciye “süre uzatı-
mı” vermesini gerektirmektedirler. Örneğin yapım işlerine ilişkin her
türlü kamu ihale sözleşmesinin bir parçası niteliğindeki YİGŞ’nin 29.
maddesinin ikinci fıkrasında “
Sözleşmesinde belirtilen mücbir sebepler ve/
veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğu yükleniciye ait
olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde, durum idarece incelenerek işi
engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya ta-
mamına ait süre uzatılır.
” hükmü yer almaktadır. Keza MATS’nin 24 ve
25. maddeleri ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin
60
35. maddesi de
59
Bkz. yuk. I, B, 3.
60
RG, 4.3.2009, S.27159 (Mükerrer) (Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,